Twee vrouwen met elkaar verbonden over de eeuwen heen

Met De jurk van Texel voegt Olga Hoekstra de historische roman aan haar oeuvre dat al bestaat uit thrillers, feelgood/new adult en non fictie. De werkelijk bestaande jurk uit de titel gebruikt ze als uitgangspunt voor het verder fictieve verhaal dat zich in twee verschillende tijdlijnen afspeelt.

In 1652 volgen we Elisabeth van Baerle die door haar vader wordt uitgehuwelijkt aan een man die ze nog nooit gezien heeft en voor wie ze de oceaan naar het verre Amerika moet oversteken. Maar de eigengereide Elisabeth heeft andere plannen die ze in het diepste geheim voorbereidt.
In de verhaallijn in het heden speelt Emelie van de Brandeele de hoofdrol. Als in een eeuwenoud scheepswrak een vrijwel gave bruidsjurk wordt gevonden, krijgt ze de opdracht om archeologisch onderzoek op de jurk te doen. Een droomopdracht waarvoor ze alles uit haar handen laat vallen en afreist naar Texel. De lokale duikclub in de persoon van Joost de Ridder is op zijn zachtst gezegd niet blij met de professionele onderzoekers die de vondst claimen en de lokale duikers die de jurk boven water haalden volkomen buitensluiten.

Beide verhaallijnen in wisselend vertelperspectief met ieder hun eigen dynamiek, zijn interessant om te lezen. Elisabeth heeft in haar tijd weinig in te brengen, terwijl haar vader haar leven bepaalt. In de huidige tijd is het feitelijk bij Emelie niet anders. Hoewel ze vrij is om haar eigen leven te leiden, laat ze dat voor wat betreft haar studie en carrière wel afhangen van de goedkeuring van haar veeleisende vader. Een moeilijke man die sinds zijn dementie nog lastiger tevreden te stellen is. De vraag rijst dan ook in hoeverre je, ook in de huidige tijd, vrij bent om je eigen pad te kiezen.

Het is mooi hoe Hoekstra maatschappelijke zwaardere thema’s als dementie en mantelzorg naast de budgettaire overwegingen van de Rijksdienst om af te zien van archeologische onderzoek geloofwaardig een plaats in het hedendaagse verhaal geeft. In de historische tijdlijn is het vooral het verschil tussen de gegoede en de werkende klasse. Met plaatsvervangende schaamte lees je hoe Elisabeths ouders hun personeel behandeld. Brandwonden bij een van de meisjes worden bijvoorbeeld alleen maar als lastig gezien en ongetrouwde zwangere meisjes worden zonder pardon ontslagen tot afschuw van Elisabeth. De twee liefdesverhalen brengen lucht in het verhaal en zorgen voor een vleugje feelgood waarbij je alleen maar kan hopen dat zowel Emelie als Elisabeth hun happy end vinden, maar zo vanzelfsprekend is dat niet.

De soepele schrijfstijl van Hoekstra met levensechte dialogen leest gemakkelijk en brengt de personages wie niets menselijks vreemd is tot leven. In de karakterisering van haar bijpersonages weet de auteur sympathie voor de een en antipathie voor de ander op te wekken. Gaandeweg brengt ze de twee verhaallijnen bij elkaar, waarbij de jurk dient om Emelie en Elisabeth, die beiden een persoonlijke groei doormaken, over de eeuwen heen met elkaar te verbinden. Hoewel Hoekstra in de proloog een voorzet op het eindplot lijkt te geven, weet ze je in eindfase alsnog te verrassen.

Met De jurk van Texel is Hoekstra er prima in geslaagd om fictie en ware feiten samen te smelten tot een mooie historische roman met aandacht voor herkenbare maatschappelijke thema’s zonder dat het te zwaar wordt aangezet. Een resultaat dat er mag zijn!