Tergend trage oudemannenthriller

In de jaren negentig ontstond er enige opwinding onder filmliefhebbers omdat Al Pacino en Robert de Niro voor het eerst op celluloid verenigd zouden worden. Achteraf voelde dat een beetje als veel gedoe om weinig, want de grootheden hadden maar één scene samen. Niettemin bleek Heat van Michael Mann een bescheiden klassieker. Van de veel specifiekere doelgroep van Hakan Nesserlezers zal zich allicht een zelfde soort opwinding meester hebben gemaakt toen het nieuws bekend werd dat het verhaaluniversum rond speurder Van Veeteren zou samenkomen met dat van Barbarotti. Ook dit valt bij nadere beschouwing een beetje tegen. In plaats van frontaal te botsen, schampen beide werelden elkaar hooguit. Barbarotti speelt een bijrol in een Van Veeterenverhaal. Net als Heat dus. Maar ook dat desondanks is de Vereniging van linkshandigen niet een goede thriller.

Van Veeteren is een tevreden pensionado (of doet tenminste overtuigend alsof) als het stoffelijk overschot wordt aangetroffen van een man die twintig jaar eerder werd aangewezen als meest logische verdachte van een brandstichting waarbij meerdere mensen omkwamen. Probleem is dat het lijk ook al twintig jaar dood is en naast dat het zichzelf niet verstopt heeft, ook sporen van niet eigenhandig toegebracht geweld vertoont. Voor Van Veeten wordt hiermee de cold case, waar hij natuurlijk altijd al een sluimerend onvoldaan gevoel over had, weer brandend actueel. Het onderzoek dat door Van Veeteren over zijn pensionering heen, min of meer wordt geleid, strekt zich zowel in tijd als ruimte behoorlijk uit en hierdoor wordt ook Barbarotti uiteindelijk bij de zaak betrokken. Maar wat er zich nou precies in de jaren zestig en jaren negentig heeft afgespeeld, kom de lezer uiteindelijk niet tot in het fijne detail te weten. Dit zou in een uitgebeende thriller van tweehonderd pagina’s geen enkel bezwaar zijn, maar in een boek van 512 bladzijden past een dergelijk afgeraffeld slot niet. Vooral als een onbetamelijk deel van die vijfhonderd en een beetje bladzijden gevuld zijn met wel heel erg breed uitgemeten geleuter tussen Van Veeteren en zijn lieftallige eega.

Het is mooi dat Nesser zijn geesteskind niet alleen een eervolle, maar ook een liefdevolle laatste akte gunt, maar de interacties doen denken aan die tussen Paul en Ina Vlaanderen uit de vooroorlogs aandoende hoorspelreeks. Die scenes lijken des te nietszeggender omdat de misdaden en alles wat ermee samenhangt, zo absurd zijn, op het groteske af zelfs. Linkshandigen, een tweeling, een autist, een misdadiger met messianistische trekjes. Alle stockitems van de Nordic Noir komen voorbij. Er is zelfs een verhaallijn over een nonnenklooster die leest als ludiek hitsige jarenzeventig porno. Heeft Nesser er hier bewust telkens weer nog maar een schepje bovenop gedaan? Wie niet beter weet, denkt een halfhartige parodie op het genre in handen te hebben.

De banaliteit van het genoeglijke gekeuvel van Van Veeterentjes (een soort Tommy and Tuppence op leeftijd) en de misdaadoperette die zij aldus onderzoeken, komen nooit comfortabel samen. Die onevenwichtigheid uit zich in alle aspecten van de vertelling. Na bijna een boek lang in gletsjertempo te hebben verteld (‘rustig verhaal’ is echt een understatement) voelt de tempoversnelling op het einde alsof de schommelstoel plotseling een achtbaan wordt. Uit alles blijkt dat Nesser eigenlijk allang klaar was met Van Veeteren en ook zo lijkt het (mede afgaand op het eveneens al niet zo beste Herfst in Gottland) met Barbarotti. Alleen aan te raden voor fans die alles wat uit de pen van Hakan Nessar vloeit, geweldig vinden.