Een intrigerende roman naar de geschiedenis van 'revolutionairen' op Trinidad en Tobago

Guerrilla is geschreven als ‘Guerrillas’ in 1975. De Engelse titel geeft een meervoud aan en dat klopt meer met de inhoud. Iedere bewoner van het eiland heeft zijn eigen belangen op het oog en voert daarom zijn eigen guerrilla. In het boek gaat het om een eiland in de Caraïben. Het heeft geen naam, maar in die tijd begreep iedereen dat de geschiedenis van Trinidad en Tobago hier het voorbeeld van de roman is. Er zijn verschillende personen die uitgelicht worden door de schrijver. Allereerst is er een vrouw Jane die verzeild raakt tussen verschillende partijen op het eiland door mee te gaan met een blanke man uit Zuid-Afrika die een rol zou hebben gespeeld in de strijd tegen de apartheid. Een vage roem om de man trekt haar aan, maar wat hij heeft gedaan is niet bekend. Op het eiland speelt hij zogenaamd een ondersteunende rol van een groep die zegt een nieuwe maatschappij op te gaan bouwen. Er is slechts een restant van dat idee over. Een aantal verwaarloosde en verdroogde planten. De aanvoerder is een mooi gebouwde man die aantrekkingskracht uitoefent op de vrouw. Deze man is ontleend aan de figuur Michael X, een revolutionair van Trinidad en Tobago, die in Londen heeft gewoond en uiteindelijk aan de galg sterft omdat hij een moord heeft gepleegd. Naipaul schrijft over deze Michael X in zijn essaybundel ‘De trugkeer van Eva Peron en de moorden in Trinidad’. De vrouw komt overal, ook bij de rijken van het eiland, de tegenovergestelden van de revolutionairen. Ook zij hebben plannen, maar die zullen waarschijnlijk ook niet verwezenlijkt worden. Al deze mensen voeren een individuele campagne om hun plannen uit te voeren, maar de verwerkelijking ervan lijkt vanwege hun ego-gerichtheid op niets uit te gaan lopen. De vrouw is de verdwaalde blanke die er niets heeft te zoeken en er uiteindelijk aan ten gronde gaat op het moment dat ze aansluiting denkt te vinden.
Dit is de haarscherpe analyse die Naipaul in dit boek naar voren brengt.
De vage dreiging die in het boek door alle scenes heen voelbaar is, weet de schrijver tot het einde vast te houden, de twee blanken ondergaan de geweldsexplosie. De ‘held’, door het gevaar op tijd te onderkennen, weet te ontkomen terwijl de vrouw in haar naïviteit ten onder gaat. Zij horen in de revolutie van de dekolonisatie niet thuis. Fascinerend en luguber.