Lezersrecensie
Een roman als bouwwerk over integriteit, status en schaduwzijden van macht
Ronny Lobo (Curaçao, 1954) is architect én schrijver. Voor zijn architectuuroeuvre ontving hij in 1992 de Colá Debrotprijs, de belangrijkste culturele onderscheiding op Curaçao. Die dubbele achtergrond is van groot belang: in zijn romans speelt architectuur niet slechts een decoratieve rol, maar vormt ze een fundamenteel principe. Ook in zijn vierde roman, De schaduw van de poortwachter, is dat zo. Het boek leest als een bouwwerk: iedere steen – ieder woord, ieder personage – staat zorgvuldig op zijn plek. De roman ontvouwt zich als een gelaagd ontwerp, waarin zicht en schaduw, structuur en ondermijning voortdurend met elkaar in dialoog zijn.
Fundament: een moeder en haar zoon
Hoofdpersonage is Alexius Rijke, zoon van Carmen Fortuna. Zij raakt op jonge leeftijd zwanger van rechtenstudent Henk Rijke, die haar vervolgens in de steek laat omdat hij in Nederland al een langdurige relatie heeft. De namen van de ouders zijn veelzeggend: Fortuna (geluk) tegenover Rijke (rijkdom). Alexius groeit op zonder vader, wordt gepest, maar blijkt bijzonder getalenteerd. Hij blinkt uit in muziek, sport en studie. Zijn moeder legt het fundament voor zijn karakter: ze leert hem discipline, dienstbaarheid en respect voor de ander. Zij is de stille bouwmeester van zijn leven. Op twaalfjarige leeftijd is Alexius al de jongste organist in de kerk. Zijn passie voor auto’s – eerst modelautootjes, later sportwagens – tekent zich ook dan al af.
Opgang: glans en succes
Wanneer Alexius met een beurs naar Nederland vertrekt om rechten te studeren, bloeit hij verder op. Hij excelleert als student, pianist en honkballer, haalt zelfs het Nederlands team. Dan duikt plots zijn vader op: inmiddels partner bij het prestigieuze advocaten- en notariskantoor De Pels Groeninckx, landsadvocaat van de Nederlandse Staat. Hij komt Alexius ophalen in een Jaguar, symbool voor een wereld van status en macht. Alexius slaagt cum laude, behaalt zijn notarisdiploma en kan kiezen voor een carrière in zijn vaders voetsporen. Toch besluit hij terug te keren naar Curaçao om zijn moeder bij te staan, die borstkanker heeft.
Daar bouwt hij een indrukwekkende loopbaan uit. Hij wordt notaris, trouwt met de beeldschone Colombiaanse actrice Catalina en groeit uit tot een icoon. Niet alleen als jurist, maar ook als componist, pianist en zelfs als kok. Zijn vijf kinderen blijken al even getalenteerd. Alexius lijkt de belichaming van succes, een man die van armoede opstijgt tot de hoogste regionen.
Breuklijnen en betonrot
Maar zoals in een gebouw dat van buiten schittert, kan binnenin de betonrot toeslaan. Alexius voelt een groeiend verlangen naar status. Dat verlangen krijgt een symbool: de Maserati MC20 Cielo, een exclusieve sportwagen. De prijs valt hoger uit dan gedacht. Hij besluit gebruik te maken van een slapende rekening. Een klein, haast onschuldig ogend vergrijp, maar wel de eerste scheur in het bouwwerk van zijn integriteit.
Op dat moment barst elders de bom. Franklin Blauw, de landsadvocaat die in Nederland zijn leermeester was en op Curaçao nog een indrukwekkende lezing over integriteit hield, wordt gearresteerd wegens valsheid in geschrifte en witwassen. Het contrast kan niet groter: de man die predikte over transparantie blijkt zelf jarenlang geld te hebben weggesluisd. Voor Alexius is het een mokerslag. Ook hij dreigt meegesleurd te worden.
Schaduw en zichtlijnen
De titel van de roman verwijst naar de poortwachter: de figuur die symbool staat voor controle. Maar de toevoeging “schaduw” suggereert dat er krachten zijn die zich buiten het zicht voltrekken. Lobo’s roman laat de lezer wandelen door een imposant gebouw waar niet alles zichtbaar is. Achter gesloten deuren fluistert de corruptie, in donkere gangen worden deals gesloten.
De architectonische metafoor is overal voelbaar. Zoals een architect zichtlijnen gebruikt, zo construeert Lobo zijn verhaal met verhaallijnen die later betekenisvol blijken. Een terloopse ontmoeting in een vliegtuig met jeugdvriend en neef Neville Diefenthaler, die zich aansluit bij een partij tegen corruptie, blijkt achteraf cruciaal. De jeugdpassie voor auto’s keert terug als symbool voor verleiding en ijdelheid. Eerst modelautootjes verzamelen en dan alles opzij zetten voor die blauwe Maserati. Goh, toevallig heette de landsadvocaat ook Blauw!
Spiegel van de werkelijkheid
Hoewel de roman fictief is, resoneert hij met de realiteit. In Nederland kwam in 2020 het kantoor Pels Rijcken, landsadvocaat van de Nederlandse Staat, in opspraak door een omvangrijke fraudezaak met een notaris als spil. Lobo verwijst niet expliciet, maar zijn roman houdt een spiegel voor: hoe stevig zijn de fundamenten van onze samenleving? Wanneer wordt corruptie van incident een structureel probleem? En hoe staat het met onze waakzaamheid – hoe goed functioneert de poortwachter van ons morele bouwwerk?
Stijl: sober, gedetailleerd, gelaagd
Lobo schrijft in een sobere, beheerste stijl, strak als de lijnen van een modern gebouw. Toch is de roman rijk aan details: van Curaçaose gerechten als kabritu stoba of giambo, tot het ‘parfum’ van de oude grachten in Nederland. De toon wisselt soepel tussen intiem – de band tussen moeder en zoon – en maatschappelijk scherp. De compositie is geraffineerd: wat eerst klein en terloops lijkt, blijkt later dragend. De lezer klimt als het ware trap voor trap naar een hogere verdieping van het bouwwerk.
De schaduw van de poortwachter is een familiegeschiedenis én een maatschappelijk spiegelverhaal. Het toont hoe talent en veerkracht een jongen uit een arm huishouden naar de hoogste maatschappelijke regionen tillen, maar ook hoe macht, status en hebzucht hem ten val brengen. Het is een roman die niet alleen spanning biedt, maar ook een subtiel architectonisch spel van zicht en schaduw, waarin de lezer zich als wandelaar door een morele ruimte beweegt. Wie houdt van een klassieke plot, krijgt spanning en intrige. Wie oog heeft voor vorm, ontdekt een bouwwerk dat precies in elkaar zit.
Ronny Lobo laat zien dat architectuur en literatuur verrassend veel gemeen hebben: beide zoeken naar harmonie tussen mens, samenleving en omgeving, maar tonen ook hoe gemakkelijk die harmonie kan instorten. De centrale vraag die blijft hangen: hoeveel schaduw kan ons maatschappelijk bouwwerk verdragen voordat het instort?
—
Voor het eerst gepubliceerd op de Boekenkrant.com
Fundament: een moeder en haar zoon
Hoofdpersonage is Alexius Rijke, zoon van Carmen Fortuna. Zij raakt op jonge leeftijd zwanger van rechtenstudent Henk Rijke, die haar vervolgens in de steek laat omdat hij in Nederland al een langdurige relatie heeft. De namen van de ouders zijn veelzeggend: Fortuna (geluk) tegenover Rijke (rijkdom). Alexius groeit op zonder vader, wordt gepest, maar blijkt bijzonder getalenteerd. Hij blinkt uit in muziek, sport en studie. Zijn moeder legt het fundament voor zijn karakter: ze leert hem discipline, dienstbaarheid en respect voor de ander. Zij is de stille bouwmeester van zijn leven. Op twaalfjarige leeftijd is Alexius al de jongste organist in de kerk. Zijn passie voor auto’s – eerst modelautootjes, later sportwagens – tekent zich ook dan al af.
Opgang: glans en succes
Wanneer Alexius met een beurs naar Nederland vertrekt om rechten te studeren, bloeit hij verder op. Hij excelleert als student, pianist en honkballer, haalt zelfs het Nederlands team. Dan duikt plots zijn vader op: inmiddels partner bij het prestigieuze advocaten- en notariskantoor De Pels Groeninckx, landsadvocaat van de Nederlandse Staat. Hij komt Alexius ophalen in een Jaguar, symbool voor een wereld van status en macht. Alexius slaagt cum laude, behaalt zijn notarisdiploma en kan kiezen voor een carrière in zijn vaders voetsporen. Toch besluit hij terug te keren naar Curaçao om zijn moeder bij te staan, die borstkanker heeft.
Daar bouwt hij een indrukwekkende loopbaan uit. Hij wordt notaris, trouwt met de beeldschone Colombiaanse actrice Catalina en groeit uit tot een icoon. Niet alleen als jurist, maar ook als componist, pianist en zelfs als kok. Zijn vijf kinderen blijken al even getalenteerd. Alexius lijkt de belichaming van succes, een man die van armoede opstijgt tot de hoogste regionen.
Breuklijnen en betonrot
Maar zoals in een gebouw dat van buiten schittert, kan binnenin de betonrot toeslaan. Alexius voelt een groeiend verlangen naar status. Dat verlangen krijgt een symbool: de Maserati MC20 Cielo, een exclusieve sportwagen. De prijs valt hoger uit dan gedacht. Hij besluit gebruik te maken van een slapende rekening. Een klein, haast onschuldig ogend vergrijp, maar wel de eerste scheur in het bouwwerk van zijn integriteit.
Op dat moment barst elders de bom. Franklin Blauw, de landsadvocaat die in Nederland zijn leermeester was en op Curaçao nog een indrukwekkende lezing over integriteit hield, wordt gearresteerd wegens valsheid in geschrifte en witwassen. Het contrast kan niet groter: de man die predikte over transparantie blijkt zelf jarenlang geld te hebben weggesluisd. Voor Alexius is het een mokerslag. Ook hij dreigt meegesleurd te worden.
Schaduw en zichtlijnen
De titel van de roman verwijst naar de poortwachter: de figuur die symbool staat voor controle. Maar de toevoeging “schaduw” suggereert dat er krachten zijn die zich buiten het zicht voltrekken. Lobo’s roman laat de lezer wandelen door een imposant gebouw waar niet alles zichtbaar is. Achter gesloten deuren fluistert de corruptie, in donkere gangen worden deals gesloten.
De architectonische metafoor is overal voelbaar. Zoals een architect zichtlijnen gebruikt, zo construeert Lobo zijn verhaal met verhaallijnen die later betekenisvol blijken. Een terloopse ontmoeting in een vliegtuig met jeugdvriend en neef Neville Diefenthaler, die zich aansluit bij een partij tegen corruptie, blijkt achteraf cruciaal. De jeugdpassie voor auto’s keert terug als symbool voor verleiding en ijdelheid. Eerst modelautootjes verzamelen en dan alles opzij zetten voor die blauwe Maserati. Goh, toevallig heette de landsadvocaat ook Blauw!
Spiegel van de werkelijkheid
Hoewel de roman fictief is, resoneert hij met de realiteit. In Nederland kwam in 2020 het kantoor Pels Rijcken, landsadvocaat van de Nederlandse Staat, in opspraak door een omvangrijke fraudezaak met een notaris als spil. Lobo verwijst niet expliciet, maar zijn roman houdt een spiegel voor: hoe stevig zijn de fundamenten van onze samenleving? Wanneer wordt corruptie van incident een structureel probleem? En hoe staat het met onze waakzaamheid – hoe goed functioneert de poortwachter van ons morele bouwwerk?
Stijl: sober, gedetailleerd, gelaagd
Lobo schrijft in een sobere, beheerste stijl, strak als de lijnen van een modern gebouw. Toch is de roman rijk aan details: van Curaçaose gerechten als kabritu stoba of giambo, tot het ‘parfum’ van de oude grachten in Nederland. De toon wisselt soepel tussen intiem – de band tussen moeder en zoon – en maatschappelijk scherp. De compositie is geraffineerd: wat eerst klein en terloops lijkt, blijkt later dragend. De lezer klimt als het ware trap voor trap naar een hogere verdieping van het bouwwerk.
De schaduw van de poortwachter is een familiegeschiedenis én een maatschappelijk spiegelverhaal. Het toont hoe talent en veerkracht een jongen uit een arm huishouden naar de hoogste maatschappelijke regionen tillen, maar ook hoe macht, status en hebzucht hem ten val brengen. Het is een roman die niet alleen spanning biedt, maar ook een subtiel architectonisch spel van zicht en schaduw, waarin de lezer zich als wandelaar door een morele ruimte beweegt. Wie houdt van een klassieke plot, krijgt spanning en intrige. Wie oog heeft voor vorm, ontdekt een bouwwerk dat precies in elkaar zit.
Ronny Lobo laat zien dat architectuur en literatuur verrassend veel gemeen hebben: beide zoeken naar harmonie tussen mens, samenleving en omgeving, maar tonen ook hoe gemakkelijk die harmonie kan instorten. De centrale vraag die blijft hangen: hoeveel schaduw kan ons maatschappelijk bouwwerk verdragen voordat het instort?
—
Voor het eerst gepubliceerd op de Boekenkrant.com
1
Reageer op deze recensie
