Aangrijpend en levensecht

'Wat hoor ik toch? vraagt Janna. ‘Dat zijn onze meubels,’ zegt vader. ‘Die drijven door de huiskamer en botsen tegen de muren en het plafond.’

Dit verhaal neemt je mee naar het Zeeland van de jaren 50. In een dorpje op één van de Zeeuwse eilanden gaat het leventje zijn gewone gang. Maarten woont er met zijn zusje Janna en hun ouders op een boerderij. Soms moet hij klusjes doen voor zijn ouders maar dat vindt Maarten niet erg, voor hard werken draait hij zijn hand niet om. Op school doet hij het ook goed, vooral in ‘stellen’ blinkt hij uit. Maar in de nacht van 31 januari 1953 verandert alles, Maarten en zijn familie komen net als de andere eilandbewoners in een levensgevaarlijke situatie terecht vanaf het moment dat de dijken doorbreken en de zee in volle kracht het land op beukt. Maarten en zijn familie waren dan wel voorbereid wegens de vooruitziende blik van zijn vader, toch dreigt alles ook voor hen verkeerd af te lopen. In doodsangst voor de verdrinkingsdood zijn ze vanaf hun zolder getuige van gruwelijke taferelen en moeten ze tot overmaat van ramp opsplitsen als er een reddingsboot langs vaart die slechts nog één persoon kan bergen…

De auteur geeft als inleiding relevante achtergrondinformatie over de watersnoodramp van 1953. Met aandacht voor oorzaak en gevolg. Je bent daarna als lezer voorbereid op wat komen gaat als je aan het verhaal begint! Na een korte aanloop begint het verhaal gelijk heftig, je voelt als lezer goed hoe beangstigend de situatie is voor de familie en buren van Maarten. Je bent al gauw deelgenoot van de dilemma’s waarvoor ze komen te staan.

Een groot gedeelte van het verhaal speelt zich af na de ramp. Je leest dan welke gevolgen het heeft als je alles kwijt bent en hoe de mensen in die tijd geholpen zijn. Dat de hulp te laat op gang kwam en hoe het is als je van huis en haard gescheiden wordt met weinig zicht op beter komt goed naar voren. Het verdriet dat mensen voelen na verlies van dierbaren is schrijnend en wordt in dit verhaal niet onder stoelen of banken gestoken. Dit vind ik een sterk punt want als je dit bagatelliseert zullen lezers de ernst van de situatie niet begrijpen of onderschatten. Het boek eindigt met een verklarende woordenlijst en links naar internetsites die jou meer kunnen vertellen over de watersnoodramp van 1953.

Het boek ontroert mij omdat mijn eigen vader ten tijde van de ramp in Kortgene was en die avond wegens de storm niet kon terugkeren naar zijn woonplaats Wolphaartsdijk omdat de veerboot geen dienst meer deed. Hij heeft die nacht veel gezien en is uiteindelijk gered door een Canadese reddingsboot. Pas na 60 jaar kwam hij met zijn verhaal naar buiten. Tot die tijd dachten wij dat hij ten tijde van de ramp gewoon bij zijn ouders in Wolphaartsdijk was, alwaar het water beneden in de huiskamer weliswaar ook tot een meter hoog stond maar de situatie minder ernstig was dan in Kortgene. De vochtrand bleef trouwens na de ramp zichtbaar in de huiskamer van mijn grootouders. Maar veel werd er verder niet over gezegd. In het nawoord van Marte Jongbloed lees ik op bladzijde 111 over Janna die probeert te achterhalen wat haar opa al zeventig jaar geheim houdt (EO-jeugdpodcast De Rampnacht). Dit doet mij dan weer heel erg aan het verhaal van mijn eigen vader denken die ook pas vele jaren later door zijn kleindochter is gaan praten over de ramp.
Gevaarlijk water is een prachtig boek en een heus document over de watersnoodramp van 1953.