Aangename en fijne roadnovel

In 2004 las Tommy Wieringa een teletekstberichtje en las in een aantal steekwoorden de samenvatting van een boek. De woorden waren: twee vrouwen, Marokko, veerboot, verstekeling, Spanje en dood. Even heeft hij overwogen om van het waargebeurde drama een non-fictieverhaal te schrijven, maar deed dat uiteindelijk niet. Pas in 2017, meer dan tien jaar na deze gebeurtenis, heeft hij er een roman over geschreven: De dood van Murat Idrissi, na Dit zijn de namen opnieuw een boek dat migratie als thema heeft.

Na een vakantie in Marokko zijn de vriendinnen Thouraya en Ilham met een gehuurde auto op de terugweg naar Nederland. In Rabat hebben ze zich laten overhalen om Murat, een Marokkaanse jongen, in de kofferbak mee te nemen. Op de veerboot naar Spanje komen ze erachter dat hij niet meer leeft, hij blijkt te zijn gestikt. De smokkelaars verdwijnen, samen met het aan de meisjes beloofde geld. De vriendinnen zijn ten einde raad en willen maar één ding: van het lijk afkomen. Maar hoe doen ze dit zonder dat ze gezien worden?

De dood van Murat Idrissi begint met een korte les in geschiedenis en toont daarbij de gevaren van de Straat van Gibraltar. Je vraagt je af wat de proloog met het eigenlijke verhaal te maken heeft, maar de laatste alinea van deze inleiding geeft daarvoor een duidelijke verklaring: de migrantenproblematiek en het leed dat daarmee gepaard gaat. In het verhaal zelf haalt Wieringa ook nog een ander probleem, dat overigens van een geheel andere orde is, naar voren. Want veel Nederlandse Marokkanen worden in hun moederland niet voor vol aangezien, terwijl dat in het land waar ze wonen, Nederland dus, eveneens het geval is. Ze lijken nergens bij te horen, zitten daardoor in een soort identiteitscrisis.

Hoewel de novelle, de geringe omvang van het boek rechtvaardigt deze benaming, in principe een zwaar thema heeft, heeft Wieringa ervoor gekozen het verhaal luchtig te houden. Daarbij heeft hij niet uit het oog verloren waar de problematiek om gaat, dat blijft gedurende de plot voortdurend meespelen en niet eens altijd op de achtergrond. In over het algemeen korte en bondige zinnen houdt hij het eenvoudig en wordt nergens een overbodig woord gebruikt. De dialogen zijn realistisch en niet overdreven en geven precies aan hoe de vork in de steel zit. Een enkele mooie zin kan daarbij misschien wel als de bekende kers op de taart worden gezien.

Gedurende de plot wordt de lezer deelgenoot gemaakt van de paniek en wanhoop van de vriendinnen, maar eveneens van hun onzekerheid over de ontstane situatie. Veel meer dan dit kom je over hen niet te weten, want, en dat geldt in feite ook voor de andere personages die een wat minder grote rol in het verhaal hebben, ze worden verder niet uitgediept. Voor het verhaal is dat overigens ook helemaal niet nodig, dus zal de lezer het moeten doen met hoe Wieringa ze schetst. En dat is goed, want een uitvoerigere beschrijving van hun personages zou het verhaal, en dat is waar het feitelijk om gaat, geen goed doen.

Naarmate de ontknoping nadert, neemt het enigszins aanwezige spanningsveld ook toe. Want wie wil er nou niet weten hoe Thouraya en Ilham van het lichaam van Murat afkomen. En bovendien of het hen sowieso zal lukken. Wat Wieringa aan het eind van het verhaal in het midden laat, is wat er uiteindelijk van de vriendinnen is geworden. Dat laat hij aan de verbeelding van de lezer over. Desalniettemin is De dood van Murat Idrissi een aangename en erg fijne roadnovel, die uitstekend als tussendoortje gelezen kan worden.