Kan verwachtingen niet waarmaken

Na een mislukte carrière als actrice besloot Catriona Ward het over een andere boeg te gooien en begon ze met schrijven. Over haar debuut Rawblood (2015) heeft ze zeven jaar gedaan, waarna ze er in 2016 een prijs mee won. Een tweet die haar grote voorbeeld Stephen King de wereld instuurde, over haar in 2021 verschenen uitgave The Last House on Needless Street (Het laatste huis, 2023), betekende haar internationale doorbraak. De Britse media waren vervolgens laaiend enthousiast en de dagbladen The Times, The Observer en The Guardian riepen het boek in maart 2022 uit tot thriller van de maand.

In het laatste huis in Needless Street, pal aan de rand van het bos, woont de enigszins verlopen en vereenzaamde Ted Bannerman met zijn kat Olivia. Zo nu en dan logeert zijn dochter Lauren bij hem, maar verder vult hij zijn dagen vooral met drinken. Op een dag krijgt hij een nieuwe buurvrouw en zij is de enige die wat belangstelling voor hem toont. Deze vrouw, Dee, heeft echter ook grote interesse in de verdwijning van een zesjarig meisje, elf jaar eerder.

Het laatste huis, dat in het midden laat of het onder het thriller- of horrorgenre past, wordt sterk aanbevolen door gelouterde auteurs als Stephen King en Thomas Olde Heuvelt. Ward kan deze recommandaties echter niet waarmaken, want op een spaarzaam moment na ontbreken de mysterie en spanning volledig. Eveneens funest zijn het gebrek aan plotwendingen en het voorspelbare karakter van het verhaal. Al in een vroegtijdig stadium heeft de lezer in de gaten hoe de onderlinge relatie tussen Bannerman, zijn dochter Lauren en kat Olivia in elkaar steekt. Het is evenmin moeilijk om te raden door wiens toedoen het meisje destijds verdwenen is. De auteur doet er overigens wel alles aan diezelfde lezer anders te laten denken, maar slaagt daar niet volledig in.

In de beginfase is het nog volstrekt onduidelijk waar het verhaal naartoe gaat. Het wordt vanuit verschillende invalshoeken verteld, waaronder dat van kat Olivia. Naarmate de plot vordert, komt daar een positieve kentering in en ontstaat er wat meer structuur. Dit komt onder andere doordat de afzonderlijke verhaallijnen van de personages meer helderheid verschaffen in wat er in het verleden gebeurd is, maar ook hoe het er op dit moment aan toegaat. Opvallend, bijzonder en toch ook erg onrealistisch is het vertelperspectief van Olivia. Omdat je weet dat ze een kat is, is het moeilijk voorstelbaar dat ze als een menselijk wezen denkt en handelt, dit geeft een nogal onwezenlijk gevoel.

Omdat de personages geen van allen betrouwbaar overkomen – Bannerman kan trouwens wel op enige clementie rekenen, want het is al meteen glashelder dat hem iets mankeert – weet de lezer niet wie hij wel of niet kan vertrouwen. Hierdoor groeit de twijfel en ontstaat er een heel klein spanningsveld. Ward doet hier te weinig mee, zodat het effect daarvan grotendeels verloren gaat. Hoewel de laatste hoofdstukken een wirwar aan informatie geven, kan daar wel uit opgemaakt worden dat Bannermans huidige omstandigheden een gevolg zijn van wat hij in zijn jeugd heeft moeten doorstaan. Maar in feite was ook dit niet zo heel verrassend. Al met al kunnen de hooggespannen verwachtingen van Het laatste huis, vertaald door Mariëtte van Gelder, niet worden waargemaakt.