Begenadigd verhalenverteller Smith weet opnieuw te boeien

De in Zuidelijk Afrika geboren auteur Wilbur Smith heeft een groot deel van zijn leven in Londen gewoond, maar hij heeft zich ook daar altijd sterk verbonden gevoeld met de mensen en natuur van het continent. Het is daarom niet zo vreemd dat zijn werk zich voornamelijk in Afrika afspeelt. De Courtney-serie is misschien het meest bekend, maar in 1993 verscheen Vallei der koningen, het eerste deel van een reeks die zich in het noorden van het werelddeel afspeelt: Egypte. Hiervoor liet de schrijver zich inspireren door enkele beschreven papyrusrollen die in een graftombe werden gevonden.

Eunuch Taita is een slaaf die voor de grootvizier van de farao werkt. Hij is echter niet zomaar iemand, want hij heeft Lostris, de dochter van de eerste minister opgevoed. Zijn band met haar is daarom bijzonder goed, maar ook met Tanus, een belangrijk officier in het Egyptische leger, kan hij uitstekend overweg. Als het land dreigt onder te gaan door een keiharde oorlog, doet het drietal er alles aan Egypte daarvoor te behoeden. De strijd gaat uiteraard ten koste van vele levens, maar biedt eveneens nieuwe kansen om het rijk nieuw aanzien te geven.

Het verhaal wordt volledig verteld vanuit het perspectief van protagonist Taita, die in feite een slaaf is, maar daarnaast allerlei beroepen/ambachten heeft waardoor hij gezien kan worden als een alleskunner. Zijn genialiteit steekt hij niet onder stoelen of banken en over zijn uiterlijk, zijn ontmanning uitgezonderd, is hij behoorlijk tevreden. Hierdoor komt hij over als een zelfingenomen mannetje dat tamelijk zeker van zichzelf is. Dit is een eigenschap die in wezen irritant is, maar toch kun je geen hekel aan hem hebben, hij heeft immers ook zijn goede kanten. Dit geldt eveneens voor Lostris en Tanus, die beiden hun hebbelijkheden hebben, maar evenmin onsympathiek gevonden kunnen worden.

De gebeurtenissen spelen zich uiteraard erg lang geleden af en de sfeer en omstandigheden van die tijd worden goed overgebracht. Of alles, of in ieder geval veel, wat door Smith beschreven wordt realistisch is, valt te betwijfelen, maar een flink aantal situaties komt in ieder wel als zodanig over. Dit is ongetwijfeld te danken aan de uitvoerige research die de auteur heeft verricht, en ten dele aan zijn kennis over Afrika. Aanvankelijk heeft het er alle schijn van dat de plot rustig voortkabbelt, want de auteur vertelt breedsprakig over het leven van de diverse personages. Natuurlijk zijn er in die fase wel allerhande intriges, waardoor de lezer niet het gevoel heeft dat er helemaal niets gebeurt. Na de inval door een Aziatische mogendheid verandert de teneur en wordt het nogal gewelddadig, wat in tijden van oorlog vanzelfsprekend niet zo vreemd is.

Vanaf de allereerste bladzijde neemt de auteur de lezer mee naar het oude Egypte, het doen en laten van de personages en de omgeving. Hij beschrijft dit op een dusdanige wijze dat je de beelden automatisch voor je ziet. Dit geldt bijvoorbeeld niet alleen voor het liefdesleven van Lostris en Tanus of de grote hoeveelheid taken van Taita, maar tevens voor de bloedige taferelen op de slagvelden. Het komt er eigenlijk op neer dat het boek als een film leest. De manier waarop het verhaal verteld wordt, is – hoewel niet uniek – aardig gekozen, want feitelijk is het een door Taita geschreven terugblik van een langdurige en veelal roerige periode. Zelf noemt hij zijn geschiedschrijving een kroniek en daar moet je hem wel gelijk in geven.

Vallei der koningen (een vertaalde titel die niet helemaal passend, maar wel begrijpelijk is) is een mooi begin van de Egypte-cyclus en laat tevens zien hoe het er destijds aan toeging. Smith bewijst er andermaal mee dat hij een begenadigd verhalenverteller is die de lezer van begin tot eind weet te boeien.