Tam, spanningsloos en ondoorzichtig

De op Malta geboren Britse auteur Jack Grimwood, een pseudoniem van Jon Courtenay Grimwood, werkte na zijn studie als freelance schrijver voor een aantal kranten en tijdschriften. Al sinds hij een klein kind was, liep hij met verschillende verhalen in zijn hoofd rond. Om ze onder controle te houden besloot hij op een bepaald moment om ze op te gaan schrijven en dat betekende het begin van zijn schrijverscarrière. Zijn eerste echter thriller was Moskva, dat in 2016 is verschenen en in 2018 in het Nederlands is vertaald. Onder de naam Jonathan Grimwood schrijft hij literaire fictie.

Op kerstavond 1985 wordt op het Rode Plein het naakte en bevroren lichaam van een ongeveer twaalf- of dertienjarige jongen gevonden. Twee weken later wordt Alex Masterton, stiefdochter van de Britse ambassadeur in Moskou, vermist. Tom Fox, een enigszins uitgerangeerde spion, wordt gevraagd haar op te sporen. Dit is tegen het zere been van de Russen, ze zien de bemoeienissen van een buitenlander namelijk niet zitten. Fox ontdekt steeds meer en is bang dat het leven van Alex in gevaar is. Hij realiseert zich dat hij haar snel moet vinden, anders kan het wel eens te laat zijn.

Het verhaal speelt zich voor het grootste deel af halverwege de jaren tachtig van de vorige eeuw, dus voor de val van de Berlijnse muur en het uiteenvallen van de Sovjet Unie. Het was een tijd waarin controle, achterdocht en een zekere angst overheersten, maar ook een waarin de Koude Oorlog nog volop van zich liet gelden. Deze elementen, de toch enigszins grimmige sfeer die er destijds rondhing en de vijandschap richting de westerse landen, worden door de auteur goed weergegeven. Het verhaal is van een andere orde, het draait vooral om het terugvinden van de vermiste Alex. Dit is de rode draad in de plot en het meeste wat daar verband mee houdt, is nogal ongeloofwaardig en soms zelfs veel te ver gezocht.

In principe is de gedachte achter het verhaal niet eens zo heel erg verkeerd, maar Grimwood gebruikt zo ontzettend veel zijpaden om zijn doel te bereiken dat de lezer door de bomen het bos niet meer ziet. Ondanks dat je wel nieuwsgierig wordt gemaakt, is het vanaf het begin onduidelijk waar het verhaal naartoe gaat, er lijkt geen enkele structuur in te zitten. Na ongeveer honderd bladzijden lijkt die er wel in te komen, maar dat is van korte duur. Pas tegen het eind krijg je als lezer enigszins door hoe het verhaal bedoeld was en hoe het in elkaar steekt. Dat komt niet omdat het daarvoor allemaal zo helder en duidelijk was, maar vooral omdat je alles wat voorgevallen is dan pas goed kunt plaatsen.

Het aantal personages in Moskva is talrijk, maar niet iedereen heeft een even aanzienlijke rol in het verhaal. Onder de belangrijkste karakters zitten een paar interessante figuren, zoals kroegbaas Dennisov en zijn zus Jelena, majoor Svetlana Milova en de Georgische crimineel Beziki. Ook Tom Fox heeft zijn boeiende kanten, maar daarentegen ook zijn mindere. De ene keer neem je je voor hem in, de andere keer weer niet. Maar ondanks zijn tekortkomingen, is hij wel degene die het verhaal draaiende houdt, en daarin is hij op zijn sterkst.

De ontknoping van Moskva is nogal onwaarschijnlijk, er doen zich enkele dingen voor waarvan je je in het echte leven niet voor kunt stellen dat die überhaupt zouden kunnen gebeuren. Desondanks heeft deze finale wel de meeste actie en is dat tevens het gedeelte met het grootste spanningsveld. Maar over het geheel genomen kun je niets anders dan concluderen dat het een nogal tamme, vrij spanningsloze en ondoorzichtige thriller is.