Voor mij was het geen indrukwekkend of meeslepend boek, maar wel een waardevolle.

De afgelopen tijd ben ik veel offline geweest door de verhuizing. Lezen schoot er daardoor bij in, maar tijdens het verven kon ik gelukkig af en toe in een audioboek wegduiken. Zo luisterde ik onlangs naar Waar ik me voor schaam van Sheila Sitalsing; een boek dat al een tijd op mijn lijstje stond.

Het verhaal draait om het verzwegen verleden van Sheila Sitalsings moeder, die tot haar dood een belangrijk deel van haar familiegeschiedenis verborgen hield. Nu steeds meer archieven over collaboratie in de Tweede Wereldoorlog openbaar worden, probeert Sheila Sitalsing te begrijpen hoe generaties beïnvloed worden door schaamte, stilte en morele erfenissen. Ze onderzoekt wat intergenerationele schaamte precies doet met mensen en hoe totalitaire verleiding destijds — en misschien opnieuw — zijn kracht vindt.

Wat mij het meest aantrok, was het onderwerp intergenerationeel trauma, iets dat ik al langer interessant vind. Sheila Sitalsing raakt dit thema scherp aan en daarnaast vond ik haar stukken over de psychologie van schaamte echt sterk. Ze weet heel helder uit te leggen hoe schaamte zich kan nestelen in families, zonder dat dit dramatisch of zwaar aangezet wordt. Juist die nuchtere aanpak werkte voor mij.

Tegelijkertijd merkte ik dat het boek voor mijn gevoel soms wat zakelijk bleef. Zelfs in de audioversie, die door Sheila Sitalsing zelf wordt voorgelezen, voelde de toon afstandelijk. Het bleef vaker analyserend dan invoelend, en dat maakte dat ik er niet helemaal in werd gezogen, ondanks de krachtige thema’s.

Toch ben ik blij dat ik het heb geluisterd. Het boek zet aan tot nadenken, vooral over wat families doorgeven zonder het uit te spreken. Misschien is het juist die wat terughoudende toon die ruimte laat om zelf verder te reflecteren. Voor mij was het geen indrukwekkend of meeslepend boek, maar wel een waardevolle.