Als leugens de waarheid en de waarheid leugens zijn

1976 Buenos Aires, de junta, de verdwijningen

Geen verhaal dat je graag leest. Je kunt het je niet voorstellen ouders te zijn van een desaparecido. Ontvoerd door het regime, en vervolgens de ontkenning, de weigering om te vertellen wat er met je geliefde zoon is gebeurd. De onzekerheid of je hem ooit nog terugziet, levend of dood.

Gearresteerd, vrijgelaten, maar vrijwel meteen weer meegenomen door de politie uit hun huis, is de negentienjarige student Pato, zoon van Kaddisj en Lillian Poznan, spoorloos verdwenen. In de niet aflatende zoektocht naar hun zoon voel je de onmacht en de wanhoop.

De gekmakende bureaucratie, die ze keer op keer hoop geeft, maar waarin ze alleen maar verkeerde keuzes kunnen maken. Hulp vragen heeft geen zin, want omgang met iemand die de belangstelling van het regime heeft gewekt, is gevaarlijk. Voor je het weet treft jou hetzelfde lot.

‘Mensen die lawaai hoorden gingen niet zelf nog eens extra lawaai maken. ..De buren hoorden niets , al was het nog zo hard.’

Je weet dit gaat niet goed aflopen, want wij kennen de geschiedenis. De duizenden vermisten die nooit teruggekomen zijn, gedumpt tijdens dodenvluchten in de Rio de la Plata.

Kaddisj de Joodse schlemiel van bedenkelijke komaf, altijd overhoop met zijn intelligente maar nog naïeve zoon. De waarschuwingen om voorzichtig te zijn, niet op te vallen neemt Pato niet van hem aan. In een ruzie voorafgaand aan de arrestatie komt het vader-zoonconflict tot een climax:

‘Nog voor beide mannen de tijd hadden gehad om het te laten bezinken, terwijl de verwensing nog tussen hen in hing, werd er stevig op de deur geklopt’

Kaddisj is degene die uiteindelijk berust en afsluiting zoekt. Wat hij nodig heeft is een lichaam om in Joodse traditie te kunnen begraven. Maar zelfs dat is hem niet gegund. In gesprek met een navigator van de dodenvluchten komt het besef.

‘Voor de regering ben ik van onschatbare waarde. Ik ben de man die hun geheim vertelt, maar uit wiens mond het klinkt als een leugen.’

Maar Lillian wil er niet aan. Zolang er geen bewijs is van een dode zoon, leeft hij voor haar nog, en blijft ze hopen op zijn terugkeer. Het drijft hen uit elkaar.

En zo eindigt het.. zonder afsluiting. Net als voor zoveel duizenden andere desaparecidos.

‘De enige constante was dat iedereen zei onschuldig te zijn. Zelf was ze ook onschuldig, maar ze kon niet geloven dat voor al deze mensen, stuk voor stuk, een soortgelijke nachtmerrie waarheid was geworden’.