Eenzame wandelaar zoekt naar het verloren verleden en de troost van schoonheid

In het zwart van de spiegel van filmmaker en schrijver Peter Delpeut (1956) is een hybride roman. Het is het verhaal van een naamloze ik-figuur, een filmmaker met een mysterieuze oogaandoening waardoor zijn blikveld zich langzaam maar zeker versmalt, tot er nog maar een smalle kier overblijft. Gewapend met een 18e-eeuwse bolle zwarte spiegel die het hem nog mogelijk maakt een wat breder terrein te bezien, zij het achterwaarts, gaat hij obsessief op zoek naar de geschiedenis van de schilder naar wie de spiegel genoemd is, Claude Lorrain, en zijn tijdgenoten. Tijdens deze zoektocht dwaalt hij door Rome en door Engeland, terwijl zijn verleden en een verdwenen geliefde hem ook steeds meer bezig houden. In fraai meanderende zinnen met mooie beschrijvingen van landschappen en mensen, maakt de ik ons deelgenoot van zijn zoektocht, de ontdekkingen die hij doet en de mensen die hij ontmoet.

Het hybride aspect zit hem in de combinatie van de roman met uitvoerige essays over de ontwikkeling van de landschapsschilderkunst en hoe deze vervolgens de Engelse landschapsarchitectuur ging beïnvloeden. Het zijn interessante essays, die aanzetten tot zorgvuldiger kijken naar schilderijen en landschappen. Omdat de essays behendig zijn verknoopt met het verhaal hebben ze nauwelijks een vertragend effect.

Opvallend is hoe oppervlakkig de contacten van de hoofdpersoon blijven; alsof hij er niet in slaagt zich echt te verdiepen in de belevingswereld van de ander. Daardoor komen in de roman de andere personen en de onderlinge relaties niet goed tot hun recht. Hun uiterlijk en eigenaardigheden in hun gedrag worden beeldend beschreven, maar de ik-figuur gaat confrontaties niet aan en komt niet tot werkelijke verdieping.

Literair heeft het geheel beslist kwaliteit. Verschillende thema’s komen goed uit de verf, er wordt verwezen naar andere romans en er wordt een interessant spel gespeeld met identiteit en fantasie en waarheid. Samen vormen roman en essays een boeiend geheel waarin het essay-gedeelte compenseert wat de roman als roman te kort komt.