Een filosofisch verhaal of een detective?

Snijpunt – Nelleke Noordervliet.

Deel 1:
Het verhaal begint met een gebeurtenis die je als docent nooit hoopt mee te maken. De hoofdpersoon Nora wordt door een Islamitische leerling met een vlindermes aangevallen.
Mijn verwachting was op dat moment: ik ga veel lezen over de multiculturele verschillen die er op een middelbare school aanwezig zijn. Maar het is alleen de ‘aangever’ van de onrust van Nora. Nora - gescheiden van Guido, - dochter Franca, is meer geraakt door deze aanval dan ze zich zelf eerst wil bekennen. Als de politie belt hoe het met haar is, antwoordt ze:
“… Ik denk dat de twijfel mij heeft bereikt. Twijfel waaraan? Weet ik veel, twijfel in het algemeen!” ( blz 34)
De hoofdstukken veranderen van perspectief, je leest vanuit Nora en vanuit Franca. Je leest bij beide in heldere zinnen ook wat hen drijft. Franca, die tijdens de vakantie van Guido voor zijn flat /planten moet zorgen, is vreselijk ongerust als hij niet terug komt…
“… De wereld was van schuurpapier, alles raspte…”(blz 49)
Franca denkt: pa doet een spelletje, ik moet hem terugvinden.
Nora wordt na het steekincident door de rector ‘terug gezet’ naar het docent-zijn! Nora vertelt haar eigen ouders wat er is gebeurd. Met haar vader (classicus) filosofeert ze over schuld en onschuld.
Franca weet dat Guido, haar vader, E. Fischer als zijn goeroe ziet. Deze heeft jaren geleden een aantal boeken gepubliceerd, maar is daarna in het niets ‘opgelost’. Franca is ervan overtuigd dat hij Fischer probeert op te sporen.
Deel 2:
We leren Guido kennen. Via flash-backs lezen we ook over zijn jeugd. Guido heeft niet bepaald zelfvertrouwen en zelfbewustzijn in zijn opvoeding mee gekregen. Als hij Nora leert kennen, via zijn werk op de universiteitsbibliotheek, gaat hij mee naar haar huis: allemaal academici en pa: classicus. Ook hier krijgt hij bevestiging van zijn negatief zelfbeeld.
Maar hier leert hij wel de werken van Fischer kennen!
Guido is ervan overtuigd dat hij door de Meester is uitverkoren om hem op te sporen! Hij keert niet terug naar huis, hij denkt er niet eens aan. Hij wordt een soort ‘mysticus’, hoort in een kerk zinnen fluisteren …
“… een slaaf ontsnapt niet aan zijn meester, steen smelt voordat Liefde mij laat gaan ….. oh wie zou mij van deze liefde kunnen scheiden…” (blz 146)
Hij is ‘hysterisch‘ over zijn missie! Hij ontdekt iets en is overtuigd van de juistheid van die vondst! Guido krijgt steeds meer de vorm van een ‘buiten-de-wereld’ staand individu.
“… een dun vlies scheidde hem van de waanzin …”( 202)
Is zijn ondernemen, zoeken zonderling, waanzinnig?
Je wordt als lezer toch even op het verkeerde been gezet… je hebt Guido eigenlijk al afgeschreven…. Hij hallucineert bij tijd en wijle! Hij heeft koorts, hij ijlt…Maar zijn zoektocht heeft resultaat! Is werkelijk!
Deel 3
Terug naar het thuisfront. Franca is naar Umbrië vertrokken om Guido te zoeken. En natuurlijk gaat Nora haar weer zoeken, haar dochter is pas 16! Franca’s oordeel over haar ouders is vrij hard:
“… ik zag hen als schepen op drift, blij met elk licht dat een haven aankondigde en geen enkele haven bleek een thuis….” (blz 254)
Nora vraagt de journalist Paul Erkelens mee, die heeft veel meer zicht op Fischer! Heeft hem destijds ook geïnterviewd. Nora en Paul zijn heel dicht bij Franca, maar zij wil niet bekend maken waar ze is.
Elk van deze personages leeft op een snijpunt van zijn eigen leven: Franca: bezig met volwassen worden, op het snijpunt van puberteit en volwassenheid, Nora: analyseert haar verhouding tot vijandschap, snijpunt van machteloosheid en grip-houden op, acceptatie van zo-als-het-leven-komt, niet altijd de leider/baas willen zijn.
Guido bevindt zich op het snijpunt van reëel kunnen denken en waanzin, van me nu superieur kunnen voelen, ik heb Fischer gevonden, ik wil me opofferen!
Het is ook het snijpunt van het westerse denken, tegenover het humanistische denken. Het christelijk geloof tegenover …. Ik geloof echt nergens in.. Of is het geloven in je eigen werkelijkheid. Zoals de rector als hij Nora op non-actief stelt als conrector.. dat is beter voor de naam van de school Of het geloof van Franca: ik zál mijn vader vinden…
En Ali, de jongen met het mes, bevindt zich zeker op een snijpunt van de waarden van de westerse wereld of zijn eigen geradicaliseerde
Voor mij laveert de roman tussen een soort detective en een filosofische beschouwing in. De klassieke werken die worden aangehaald zijn zeker bekend bij classici, maar voor mij slechts oppervlakkig.
Het is een boek wat je met aandacht moet lezen, er staan prachtige vergelijkingen in. Van het proza kun je genieten.