Meer dan 6,6 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

De kracht van de mensheid schuilt in het vertellen van verhalen en in het opnieuw vertellen ervan

marijke 20 augustus 2025
BONI - Tessa Leuwsha
De kracht van de mensheid schuilt in het vertellen van verhalen
en het opnieuw vertellen ervan.
Van Tessa Leuwsha heb ik eerder met veel plezier: ‘De Wilde Vaart’ gelezen, waarin ze vertelt over de veerkracht van Suriname.
In dit boek: BONI, in het spoor van de Surinaamse vrijheidsstrijder, lezen we over haar zoektocht naar deze krachtige figuur Boni.
Op de middelbare school krijgt Leuwsha van een vriend het boek van Anton de Kom te lezen: ‘Wij slaven van Suriname”. Dat is de eerste keer dat ze over Boni leest. Ze wordt er door gegrepen en wil er meer over weten.
Jaren later besluit ze een zoektocht naar zijn leven te starten. Wie is Boni, wie is zijn moeder, hoe en waar hebben zij geleefd??
Ze gaat niet alleen de papieren bronnen na, immers de orale traditie van het doorgeven van verhalen is misschien wel veel belangrijker.
In drie tijdperken wordt haar verhaal ingedeeld.
In het nu, 2020-2023, hoe en waar haar zoektocht haar brengt.
Het deel dat zich afspeelt rond 1726 tot ong.1748 brengt moeder Esi in beeld en in de jaren daarna vanaf 1748 lezen we over Boni, haar zoon.
“Hoe kunnen heden en verleden deze ingewikkelde tango dansen?” (p.38)
Leuwsha weeft de verhaallijnen in elkaar tot een prachtig verslag. Deze zoektocht loopt met sprongen in de tijd en wisselt van plaats. Leuwsha bezoekt de landen die met het verleden van Boni en zijn moeder te maken hebben. Het brengt haar van Suriname naar Nederland, Ghana en Frans-Guyana. Via haar netwerken en dat van haar man weet ze overal mensen te spreken te krijgen die haar meer over Boni en zijn moeder kunnen vertellen. De gegevens worden dan in het verhaal van de levens van de personages verwerkt tot een vloeiend geheel.
Niet alleen de directe informatie over Esi en Boni zijn belangrijk, ook de sfeer van die plaatsen. Met name de religie, de winti speelt een rol, de rituelen die daarbij horen.
Esi komt uit Ghana, zij is geboren in een hoogstaande familie, maar door de kolonisten geroofd uit het oerwoud. Samen met veel anderen werd ze geboeid aan kettingen, in een lange rij aan elkaar, als in een optocht naar Fort Elmina gebracht.
In Suriname wordt ze verkocht! Maar Esi is in vrijheid opgegroeid en zal die terug krijgen. Als ze zwanger is van de plantagehouder (rond 1730) vlucht ze. Ze is niet alleen mishandeld maar werd ook misbruikt!
Wat een krachtige vrouw, ze baart haar kind in de zwamp. Het moerasachtige gebied en weet na de bevalling net een Marronkamp te bereiken. Daar zorgen de vrouwen voor haar en haar baby Boni.
Gevluchte slaafgemaakten vormen in de oerwouden en bij de zwamps eigen nederzettingen met kleine kostgrondjes (moestuintjes). Zij vertellen de meest afschuwelijke verhalen van wat ze op de plantage meemaakten. Ze werden mishandeld, gemarteld, misbruikt. Deze verhalen komen van de personages, die zelfs met amputaties in het Marronkamp aankomen, het is invoelbaar gemaakt! Je leeft met ze mee, je haat die plantage eigenaren net zo!
Als de soldaten van de plantage eigenaren een Marron-dorp op het spoor komen…. dan hebben deze Marrons er alles voor over om uit de handen van die soldaten te blijven. Liever het oerwoud in dan terug naar de plantage.
In zo’n Marronkamp groeit Boni op. De leider van dit kamp Sylvester behandelt hem als zijn zoon, hij voedt hem op in jagen, tradities en rituelen. Boni groeit uit tot een krachtige leider met strategische inzichten in de strijd tegen de soldaten van de plantagehouders. Hij wordt een mythisch figuur!
Deze historische leider verdient veel meer aandacht. We hebben de plicht hem te herscheppen in de verhalen in het Westen!
“… Het einde van een verhaal luidt altijd het begin in van een nieuw verhaal. Vergeet dat niet…” (p.228)
Een krachtig noodzakelijk boek dat een manco in onze geschiedschrijving moet dichten.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van marijke

Gesponsord

In 1938 vluchten de Freuds van Wenen naar Londen, waar Anna Freud weeshuizen opricht en op zoek gaat naar erkenning en hechte vriendschappen.

De jonge, verloren Ambre komt na een mislukte zelfmoordpoging in een hotel in de bergen terecht, waar ze zichzelf en het leven opnieuw leert te ontdekken.