een dappere (confronterende) zoektocht

Mama wil weg - Mirjam van Biemen
Een dappere (confronterende) zoektocht
Het boek ‘Mama wil weg’ begint met een uitgebreid voorwoord. De schrijfster vertelt hier dat haar moeder ‘om-het-leven’ is gekomen. Het mocht niet verder worden toegelicht in haar jeugd!
Bij haarzelf was destijds ook wat gestorven:
"... alsof ik op haar rug was gaan zitten, weggevlogen met haar naar hogere sferen. Ik was er nog wel, maar tegelijkertijd was ik er ook niet."(p.10)
Als het er op aan komt is moeder Rieneke twee keer gestorven. Eerst de fysieke dood en daarna kwam ze nog een keer om-het-leven. Ze werd door iedereen 'dood' gezwegen. Er werd niet meer over gesproken.
Toch wil de schrijfster proberen te achterhalen, proberen te begrijpen hoe haar moeder Rieneke tot deze definitieve daad (zelfdoding) heeft kunnen besluiten.

Mijn moeders tweelingzus Wieneke bewaarde in twee koffers alle documenten en brieven van mijn moeder. Ik kreeg die twee koffers van haar. ‘Het leven van mama in twee koffers!’
Ik begon met sorteren en lezen en al de dagboekfragmenten op de computer vast te leggen.
In het boek wisselen de beelden uit het verleden van Rieneke (dagboekfragmenten) en het ‘heden’ elkaar af.
De dagboekfragmenten zijn voor mij als lezer helder en choquerend. Het is niet alleen Rienekes eigen gezin maar ook het milieu waarin ze zelf opgroeit, zo liefdeloos en negatief, soms vroeg ik me af “heb je wel ooit liefde en bevestiging gekregen”. Ik merkte ook aan mezelf dat ik het zo zwaar vond wat Rieneke heeft ervaren, dat ik het boek zo nu en dan moest wegleggen!
De schakelingen in de tekst naar het ‘nu’ heb ik ervaren als een bevestiging dat Rieneke een prachtige vrouw was! Van uit verschillende kanten werd ze positief gewaardeerd en aan de namen te zien waren dat niet de-eerste-de-besten.
Rieneke leerde Wybo kennen. Hij speelt viool in het Residentie Orkest. Hij krijgt een beurs en mag in Amerika studeren. Rieneke volgt en krijgt er ook een baan. Ze zijn heel gelukkig in die tijd.
Ze keren terug naar Nederland en krijgen kinderen. Rieneke wil dan graag weer aan het werk. Maar dan komt de domper: ze mag niet aan het werk. Ze moet thuis voor de kids en het huishouding zorgen, klaar staan voor de visite die Wybo mee neemt na een concert.
Voor mij spat dat huisvrouwen syndroom van alle dagboekblaadjes! Ze is niet gelukkig met dat huisvrouwenleven. Ze wil veel meer. Ze wil iets betekenen, ze wil waardering krijgen.
Wybo, ondertussen met een alcoholprobleem ,is niet meer de meest relaxte en geduldigste partner. Er ontstaan ruzies, heftige confrontaties, soms gepaard gaande met geschreeuw en lichamelijk geweld. “Ik ga je kapot maken “riep hij! Dit alles waar de kinderen getuige van waren.!
Deze situatie duurt (ettert, zou ik bijna zeggen) jarenlang door.
Het belangrijkste thema is voor mij is dan ook: de onmacht om je los te weken uit een gewelddadige relatie. Rieneke wordt geestelijk en lichamelijk mishandelt. Zij is niet in staat te zeggen: ik ga!
Wat dapper dat je in je boek zoveel over jezelf, je moeder en oma vertelt. Ik kan me voorstellen hoe confronterend dat is, maar tegelijkertijd ook verhelderend. Veel respect voor deze openheid. Door op jouw manier te kijken kun je wel een transgenerationeel trauma doorbreken. En er niets belangrijkers dan dat voor je eigen kinderen. Zij mogen de zwakke kanten van hun ouders best zien, maar hebben meer aan communicatie voor begrip en nog veel meer aan hun positieve input.