Gewoon jezelf zijn

'Vraag je nu echt wie ik wil wezen?
Als je mij kent dan ken je mij'

In 1978 werd op de Gay Freedom Day Parade in San Francisco een regenboogvlag meegedragen, later dat jaar, op 27 november, werd Harvey Milk vermoord. Zo werd deze vlag wereldwijd het symbool van de homobeweging. Mooi en krachtig. Vandaag zien we dat de zes kleuren regelmatig zijn aangevuld, bijvoorbeeld met het roze, witte en lichtblauwe van de transgender-community. Zoals een schilder onnoemelijk veel kleuren in zijn palet heeft, zo reikt ook het plusteken in de benaming 'LHBTQIAP+-gemeenschap' de hand aan ieder die zichzelf anders definieert. 'Queer' is de gebruikelijke parapluterm voor iedere persoon die zichzelf niet identificeert met de heersende binaire man/vrouw-verdeling van de maatschappij waar, nog steeds, een heteronormatief cisgendermodel domineert.

Jeugdschrijver, vertaler en dichter Edward van de Vendel (1964) ziet dat jongeren de voortrekkers zijn in dit diversiteitsbewustzijn: ze kijken voorbij het hokjesdenken over seksuele geaardheid, genderidentiteit en genderexpressie. Rolmodellen uit de artistieke muziek-, games- en filmindustrie tonen dat er vele tussenvormen kunnen bestaan. Boeken met queer hoofdpersonages zitten niet meer in het (regenboog)verdomhoekje. Hij overtuigde uitgeverij Querido om een nieuwe imprint met YA-boeken te starten, toegespitst op jongeren uit het hele spectrum. Met Gloei, een interview en dichtboek, trapt hij Querido Glow af.

Vierentwintig jongeren tussen 15 en 20 jaar vertellen in eenentwintig gesprekken (er zijn drie duo's bij), over hun leven. Wie ze zijn, wat ze doen, wat hun dromen en ambitie zijn. En over de liefde, en verliefdheid. Elk gesprek wordt ingeleid door een aangepast gedicht. Het is spannend dit eerst te lezen en na het interview te herlezen en herontdekken.

Elke liefde is een nieuw scheppingsverhaal.
En elk verhaal heeft eigen duiding,
eigen taal,
een eigen waarheid

Striptekenaar Floor de Goede (1980) herschiep het boek in een spetterend kleurenfeest: iedere jongere kreeg een hoofdkleur waarmee een portret en een uit het gedicht symbolische tekening werden gecreëerd. Zo is jeugdschrijver Lenno afgebeeld als zijn favoriete figuur Sneeuwwitje, turkooizen vogeltjes fladderen vrolijk rond.

Van de Vendel laat de gesprekken vloeien: Querijn praat honderduit over zijn zwemcarrière, Zeno en Levi zijn vol van hun relatie. Subtiel stuurt hij, soms, de gesprekken richting jeugdjaren, het zichzelf ontdekken of de eerste verliefdheden. Hij labelt niet, tenzij de jongere er zelf nadrukkelijk op staat. Wat opvalt (marketeers die deze 'Generatie Z' in slimme verdienmodelletjes goten wisten het al): jongeren leven actief in de digitale wereld. Ze zoeken naar antwoorden op het internet, herkennen zich in YouTube-filmpjes. Contacten worden gelegd via apps zoals Instagram, Tinder, Grindr en Jong&Out. Deze zoektocht is persoonlijk en naar ieders ritme. Vaak genoemd is de laconieke reactie op een angstige coming-out, 'O, dat wisten we toch al lang'. Hartverwarmend vinden ze dat, verwarrend ook, maar zelf eerst je antwoorden vinden heeft absolute prioriteit.

'Anders zijn' in een kleine (dorps)gemeenschap geeft voor enkele aanleiding tot spot, pesten en in het geval van de Armeense Hayk, zelfs agressie. Hij moest vluchten. Niet erkend worden, niet aan de norm kunnen of willen voldoen, gaat gepaard met angstgevoelens, eenzaamheid en depressie. Marijke botst met de God uit haar gereformeerde familie.

… En ik denk ook: als God echt zo zielig is dat hij zit te huilen in de hemel als ik met een meisje slaap, dan hoef ik die God
niet.

Ondanks de nodige struikelstenen gloeien de getuigenissen unaniem van een optimisme, de verwachtingen en de positieve hoop op wat hun toekomst brengt. De fijnzinnige en invoelende interviewtechniek van de auteur maken dat de verhalen, soms heftig en soms ontroerend zijn, maar alle stuk voor stuk heel persoonlijk binnenkomen. Al kun je dat wel verwachten van iemand die weet hoe je een nijlpaard aanspreekt als je er domweg over struikelt.

De erepalm van dit schitterende boek komt toe aan de jongeren, om de eerlijkheid waarmee ze zichzelf in de schijnwerper durfden te zetten: Querijn, Marijke, Dylan, Jannina, Lenno, Thomas, Zeno, Levi, Priscilla, Hayk, Siebe, Nora, Quentin, Sanjana, Huug, Senna, Hélène, Ahmad, Jasmijn, Joy, Emma, Redouane, Sophie en Ntando. Zij geloven in een inclusieve wereld waarin iedereen gewoon zichzelf kan zijn.