Een nieuw en meeslepend sprookje

Lampje is de naam van de dochter van de vuurtorenwachter en het is haar taak om iedere avond het licht in de vuurtoren aan te steken. Op een dag zijn de lucifers op en gaat ze naar de stad om nieuwe te kopen, waarbij ze op de terugweg bijna verdrinkt.
Er brandt die nacht geen licht in de vuurtoren en hierdoor vergaat een schip op zee.
Voor straf wordt Lampje naar het Zwarte Huis van de Admiraal gebracht om daar zeven jaar te werken. Iedereen weet dat in het Zwarte Huis een monster woont.
Lampje overwint haar angst en sluit vriendschap met het monster. Uiteindelijk weet ze samen met het monster en een aantal vrienden het Zwarte Huis te ontvluchten.


… Een eiland dat nog een beetje vastzit aan het vasteland, als een losse tand aan een draadje, heet een schiereiland. Op dit schiereiland staat een vuurtoren, een hoge grijze, die 's nachts zijn licht laat gaan over de kleine stad aan zee...

...Eigenlijk heet ze Emilia. Maar dat was ook haar moeders naam geweest. En vroeger vond haar vader het lastig dat er twee mensen opkeken als hij iets riep en later wilde hij de naam nooit meer horen. Dus noemt hij haar Lampje.
"Maar een licht ben je niet, Lampje," zegt hij altijd...(pag. 10)

Bovenstaande zinnen uit het eerste hoofdstuk zorgen ervoor dat je blijft lezen in het sfeervolle verhaal van Lampje, de dochter van de vuurtorenwachter. Een verhaal wat bij de eerste indruk realistisch is geschreven en je meetrekt in de gebeurtenissen, die Lampje de hoofdpersoon overkomen. Deze manier van schrijven weet de auteur, Annet Schaap, alle ruim 300 bladzijden van dit boek vol te houden, waardoor je blijft lezen en het boek met een zucht weglegt, om het daarna nog eens te pakken. Je blijft genieten van al die fraaie zinnen, diepe gedachten en emoties, die de hoofdpersoon beleeft in dit boek.

Lampje heeft van haar vader, de vuurtorenwachter, een andere naam gekregen en dat roept gelijk al vragen bij je op. In de loop van het verhaal blijkt dat de moeder van Lampje een paar jaar geleden is overleden en sinds die tijd is niets meer zoals het was.
De vader van Lampje is vuurtorenwachter, maar het is Lampje die de zorg voor de vuurtoren op zich neemt. Elke dag klimt ze de 61 treden van de trap naar boven om de lamp bovenin de vuurtoren aan te steken. Lampje maakt zo de indruk een gedwee en volgzaam meisje te zijn met een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Op een dag is Lampje vergeten lucifers te kopen en gaat ze in de storm naar de stad om ze alsnog te halen. Ondertussen is het verschrikkelijk gaan stormen en Lampje verdrinkt bijna terwijl ze over het smalle paadje naar de vuurtoren loopt.
Aangrijpend is een zin als: Mama, denkt ze, dan kom ik er maar aan. Haar vader zal wel verdrietig zijn, maar dat was hij toch al. Ze laat zich zinken. (pag.21).


Die nacht brandt het licht in de vuurtoren niet en haar vader wordt dan voor straf zeven jaar opgesloten in diezelfde vuurtoren, terwijl Lampje door de juffrouw van school naar het Zwarte Huis van de Admiraal wordt gebracht om daar te werken zoals Assepoester.

Het is op dit punt, dat de gebeurtenissen niet meer realistisch zijn en je de grens overgaat naar de fantasiewereld.
Volgens de indeling van v.Coillie, (Van Coillie, J. 2007 Leesbeesten en boekenfeesten, Uitgeverij Biblion Leidschendam pag. 71), situeren veel fantasieauteurs hun verhalen deels in de realistische en deels in de fantasiewereld, wanneer zij boeken schrijven voor de leeftijd van 6 tot 12 jaar.
Het boek Lampje van Annet Schaap kan echter ook gelezen worden in de onderbouw van het Voortgezet Onderwijs en dat heeft alles te maken met de zoektocht van adolescenten naar een eigen identiteit (v.Coillie, J. Leesbeesten en Boekenfeesten, pag. 74). In die zoektocht zullen ze in de hoofdpersoon Lampje veel van hun eigen twijfels, wensen en emoties herkennen.
Immers als Lampje zo bruut wordt weggehaald uit haar eigen omgeving is ze bang en onzeker over wat er gaat gebeuren. Ook de beschrijving van Lampjes schooltijd (slechts twee weken) waardoor ze nooit heeft leren lezen zorgen ervoor dat lezers zich kunnen inleven in de paniek van Lampje als uitgerekend de strenge juf van school haar komt ophalen.

Bij aankomst in het Zwarte Huis is Lampje getuige van het feit dat twee mannen een zwarte kist naar buiten dragen. Daarna is het doodstil en zij is alleen achtergebleven, met het monster dat volgens iedereen in het huis van de Admiraal woont.
Je kunt je heel gemakkelijk identificeren met de hoofdpersoon Lampje, die moederziel alleen in een onbekende en spannende situatie is verzeild geraakt en geen bekenden (vader, moeder, vrienden) om zich heen heeft.
Je voelt haar angst als ze in bed ligt voor de onbekende geluiden in het huis, waarbij ze geschuifel en gesnuif hoort en haar verlangen naar huis: haar eigen bed. Het ruisen van de zee om de vuurtoren. Het snurken van haar vader, thuis in de nacht (pag. 65).
De volgende morgen moet ze Martha de huishoudster van de Admiraal helpen met het schoonmaken van het zwaar verwaarloosde huis. Lampje zoekt naar mogelijkheden om de zee en de vuurtoren te zien. Zinnen waarin de tuin beschreven wordt als ondoordringbaar met stekende brandnetels en bramen, het onkruidveld en de vijver met een dikke laag rotte bladeren (pag.76) verbeelden de lugubere sfeer en verhogen de spanning.

In de torenkamer zit het monster en kijkt naar Lampje. Hij heeft honger!
Martha heeft geprobeerd het monster eten te brengen, maar dat is mislukt. Lampje wil wel naar de torenkamer, want ze heeft de stille hoop daar de zee en de vuurtoren te kunnen zien.
Echter ook Lampje is doodsbang voor het monster in de torenkamer, waar het stinkt naar rotte vis.
Ze weet haar angst te overwinnen en Lampje verandert op dit punt in een moedig meisje.
Zo maakt Lampje kennis met het monster, dat zich schuil houdt onder het bed in de torenkamer en gromt naar Lampje. Als hij van onder het bed vandaan komt, slaat ze het monster met een boek op zijn kop. Het is een soort jongetje...(pag. 108).
Vanaf dit punt weet je zeker dat je in een sprookje bent beland en wordt het verhaal steeds fantasievoller. Lampje heeft dan ook voor in het boek (geen pag.nr.) het volgende citaat:

'Ik wil het,' zei de kleine zeemeermin en ze was bleek als een dode.
'Maar mij moet je ook nog betalen,'zei de zeeheks. 'En het is niet weinig wat ik verlang.'

De kleine zeemeermin
Hans Christiaan Andersen.


Lampje is een boek waarin je blijft lezen, wat heel verrassend is want veel fantasieverhalen worden voor kleuters geschreven, die zich volop in de magische periode bevinden qua ontwikkeling.
Annet Schaap heeft met Lampje een boek geschreven dat ik vergelijkbaar vind met bekende en beroemde sprookjes. Lampje leest als een sprookje, maar nergens wordt het taalgebruik kinderachtig. De beschrijving van de gevoelens en de gedachten van Lampje zorgen ervoor dat dit boek ook aansluit bij de jonge adolescent (12 - 15 jaar).
Hij/zij kan met Lampje ervaren hoe je om kunt gaan met lastige situaties en gevoelens (zie van Coillie.J, 2007, Leesbeesten en boekenfeesten pag.74).
Gevoelens van eenzaamheid, rouwverwerking en een moeilijke verhouding met één van de ouders, naast zaken als niet kunnen lezen en angst voor het onbekende zijn de thema's, die in dit boek aan de orde komen. Allemaal zaken waar kinderen en ook jonge adolescenten mee kunnen worstelen.
De schrijfster heeft het verhaal luchtig gehouden door het als een sprookje te vertellen.
Het boek weet kinderen en jonge adolescenten aan het denken te zetten terwijl ze gelijktijdig lekker ontspannen kunnen lezen en zich amuseren met dit verhaal.

Lampje is dan ook een boek dat voor zowel jonge kinderen als oudere lezers geschikt is.
Aan kleuters kan het prima voorgelezen worden als vervolgverhaal en voor leerlingen op de basisschool en in de onderbouw van het Voortgezet Onderwijs is het goed zelf te lezen door de enorme vaart in het verhaal en de prachtige verteltrant van Annet Schaap.
De mooie illustraties in het boek en de voorkant zijn door de schrijfster zelf gemaakt en passen goed bij het verhaal. Op www.annetschaap.com/lampje/ kun je meer illustraties vinden, die niet in boek staan. Annet Schaap illustreert kinderboeken maar dit is haar eerste boek als schrijver.
Lampje vind ik echt een feest om te lezen (ook als je volwassen bent) en dit boek verdient een plaatsje in elke kinderboekenkast en schoolbibliotheek.

Lampje heeft in 2018 verschillende prijzen voor jeugdfictie gewonnen, nl. de Nienke van Hichtumprijs, Woutertje Pieterseprijs, de Gouden Griffel en de Vlaamse Boekenleeuw