4½ van 5* Als je niet precies weet waar je je thuis kan voelen, hoe weet je dan waar je naartoe moet

Deze recensie werd eerder gepubliceerd op mijn blog GraagGelezen.

Met zijn roman 'Kostganger' creëert Eljakim van de Sande een intrigerende en melancholische sfeer die de lezer direct het verhaal in trekt. Vanaf de eerste pagina’s voel je de zware, bijna verstikkende stilte van een afgelegen dorp dat na Hemelvaartsdag 1973 in een diepe lethargie is beland. Het is alsof de tijd er is gestopt, en de bewoners doelloos ronddwalen in een mist van onuitgesproken verdriet en leegte. Dit gevoel van universele malaise wordt krachtig neergezet, waardoor het dorp zelf bijna een levend personage wordt.

Van de Sande blinkt uit in het beschrijven van deze desolate omgeving. De traagheid en de routines van de dorpsbewoners worden zo treffend beschreven dat je als lezer de ongemakkelijke sfeer voelt. De vraag wat er precies gebeurd is, hangt als een dreigende wolk boven het verhaal en prikkelt de nieuwsgierigheid. De kracht van de roman ligt in deze langzame onthulling van de geheimen.

Het personage Lenno vormt de motor van het verhaal. Waar de andere bewoners zich lijken te hebben neergelegd bij de situatie, groeit in hem het verzet en het verlangen naar antwoorden. Hij wil ontsnappen uit deze verstarde wereld. Zijn zoektocht naar een uitweg en naar een plek om thuis te komen, maakt hem een herkenbare en sympathieke figuur. De lezer volgt hem in zijn strijd tegen de normen en de zware last van de gemeenschap. Thema’s als vriendschap, afscheid en levenskeuzes vormden de rode draad, verteld vanuit het perspectief van Lenno’s beste vriend en anderen.

“Luna keek in de spiegel. Het leek of ze geen dag ouder was geworden. Na haar laatste ontmoeting met Lenno, al jaren geleden nu, voelde ze zich richtingloos.
Dat laatste moment met hem in het riet was magisch. Hij moest het ook gevoeld hebben? Alles draaide toch even om hen? Haar korte twijfel bracht haar deze ochtend weer uit balans. Ze deed chagrijnig en kortaf naar Gert-Jan. Ze zei al weinig de laatste tijd maar vandaag kwam er helemaal niks uit.
Waarom kwam er geen vervolg op hun ontmoeting? Zou het het briefje niet hebben gezien? Iedereen in dit dorp vindt mij leuk en aardig.”

De roman is een gelaagd verhaal dat niet alleen ingaat op de individuele zoektocht van Lenno, maar ook een indringend portret schetst van een gemeenschap die langzaam uiteenvalt. De verschillende perspectieven van de dorpsbewoners geven het verhaal diepte, waardoor je als lezer een breder beeld krijgt van de tragiek die zich afspeelt. 'Kostganger' is een verhaal over verlies, over vastgehouden geheimen en over de moed om een nieuwe weg in te slaan.

'Kostganger' is een aanrader voor lezers die houden van sfeervolle, karaktergedreven romans. Het is een boek dat je meeneemt naar een wereld die tegelijkertijd herkenbaar en volstrekt vreemd is en je niet loslaat. Verbaas je bovendien over sommige van de ‘personages’. Het melancholische en poëtische proza van Eljakim van de Sande maakt deze roman tot een onvergetelijke leeservaring.