Indringend familieverhaal dat generaties overstijgt

Laura is net vier jaar als haar moeder zelfmoord pleegt. Waarom, daar is Laura zelf nooit achter gekomen. Maar als ze jaren later zelf zwanger is, steken de onbeantwoorde vragen weer de kop op. Familie en vrienden in haar omgeving lijken haar vragen te omzeilen, uit de weg te gaan. Op zoek naar antwoorden reist Laura af naar Italië, waar haar oma Chiara, wie ze al jaren niet meer heeft gezien, naartoe is gegaan na de dood van haar dochter. Maar alles wat ze daar te horen krijgt, zet haar hele leven voor goed op zijn kop.

In de eerste hoofdstukken van Wees niet bang maak je als lezer kennis met drie personages, oma Chiara, moeder Maria en dochter Laura. De familiebanden tussen hen voelen beladen en zelfs iet wat afstandelijk. Hoewel bij alle drie gedachtes over familieleden centraal staan. Na het lezen van de flaptekst is hier uiteraard een reden voor en die reden wordt al snel door de auteur vrijgegeven. Het valt als het ware in als een bom: onvoorspelbaar en het alles veranderend. Zo blijkt dat Dutrieux opnieuw een uitdaging aangaat door een ernstig onderwerp aan te snijden waar voor velen een taboe op ligt. De onverschrokkenheid om hier een verhaal, personages, woorden en gevoelens aan te geven brengt een scherpe rand met zich mee.

‘Het is beter een kaars aan te steken dan de duisternis te vervloeken.’

De schrijfstijl voelt vrij, onvoorspelbare perspectiefwisselingen, zeer korte hoofdstukken, snelle wisselingen tussen gedachtegangen en dialogen maar ook tussen heden en verleden. Het houdt de lezer scherp. Verder wordt er tijdens de gedachtegangen regelmatig een uitstapje gemaakt naar herinneringen die in eerste instantie weinig met het verhaal te maken hebben. Verderop blijken ze een bepaalde symboliek te bevatten die het verhaal ondersteunen of er een filosofisch randje aan geven.

De ontwikkelingen van de personages zijn zeker verschillend. Chiara heeft zich altijd afzijdig gehouden, maar of dat ten goede was van de anderen? Maria’s herinneringen zijn duister, op weg naar een nog duisterder lot. En Laura is op zoek naar antwoorden, maar hoe meer ze er vergaard hoe meer er zich opnieuw ontwikkelen. De hoofdstukken en perspectieven zijn zo nu en dan op een bijzondere maar mooie wijze op elkaar aangesloten. Een passage van Maria ontvouwt zich in het volgende hoofdstuk, een ander perspectief, tot een herinnering. Op deze manier zit er zowel een chronologische verhaallijn in als een discontinue.

‘Het verlies van een kind, ook al was Maria allang geen kind meer toen ze mij ontviel, was iets wat zich niet liet vergeten. Het verwerken volstond niet. Loslaten kon niet. Ik leefde ermee en dit zou zo zijn, iedere dag die mij nog restte. Troost vond ik in de eeuwigheid van de bergen en het meer. Zij waren er lang voordat wij er waren, zij konden zonder ons voortbestaan.’

Naarmate het eind van het verhaal in zicht komt, lijkt er nog een addertje onder het gras te schuilen. Met hier en daar een hint is dit voor menig lezer wellicht al te achterhalen. Maar de uiteindelijke openbaring is zowel tegenstrijdig als begrijpelijk te noemen. Zoals het hele onderwerp dat centraal staat in het verhaal. In hoeverre verandert je kijk, je mening, je liefde voor iemand na het ontdekken van zo een groot geheim.

Wees niet bang is een indringend familieverhaal dat drie generaties overstijgt en op wonderbaarlijk subtiele wijze extreme omstandigheden aanhaalt.