Sonnetten uit het negentiende-eeuwse Rome

De bundel start met een overzicht over het leven van Guiseppe Belli, om over te vloeien in een beschrijving en uiteenzetting van ‘De Sonnetti Romaneschi’. Daarna is er aandacht voor de uitgaven en vertalingen van Belli’s geschriften om te eindigen bij de uiteenzetting en beschrijving van de vertaling die voorligt. Arthur Hartkamp stond in voor de vertaling en de toelichtingen van Belli’s sonnetten.

In het boek zijn 250 sonnetten opgenomen die de auteur en zijn werk volkomen typeren.
Ik kende deze vorm van poëzie niet echt, maar ik heb genoten van deze leuke sonnetten uit het negentiende-eeuwse Rome.
Guiseppe Belli schreef zijn poëzie in de Romeinse volkstaal: het Romanesco.

In zijn werk beschrijft hij het alledaagse leven van het gewone volk, van het plebs. Hij heeft een bijzondere aandacht voor de hoeren en hoerenlopers, maar ook voor de ontberingen die ze moeten lijden onder het juk van de geestelijkheid en de overheid.

De gedichten geven een goede kijk op hoe de mensen toen dachten, leefden, aten, werkten…, maar ook hoe ze tegenover de gestelde lichamen stonden.
Quasi iedereen wordt door Belli in zijn sonnetten geportretteerd. De een al wat vrolijker en luchtiger dan de ander. Belli deinst voor niets of niemand terug en schrijft wat hijzelf of het volk denkt of kwijt wil over deze en gene persoon of categorie van mensen.

Het sonnet Pius VIII is hiervan een mooi voorbeeld:

PIUS VIII
Met wat voor prachtpaus komt men ons vermaken
Verrek, hij ziet eruit als een chacham.
Een mooi object is dat voor pap en mam
om stoute kinderen mee bang te maken.
Hij loenst, ’t lijkt of zijn bene het begeven,
overal herpes, tandeloze mond,
zijn rug is krom en ik verwed mijn kont
dat hij niet veel kan sparen voor zijn neven.
Zo iemand wordt dus Christus’ plaatsvervanger
op aarde! Stel je voor, het wordt steeds wranger,
als paus een kromme, volgestopte worst.
De dienstmeid van de goudsmid zei terecht,
toen ze hem in de kerk zag: ‘Het gaat slecht,
de Kerk krijgt een oud misbaksel als vorst!’
(1 april 1829 p. 20)

Dat gezagsdragers, priesters en overheidsambtenaren, zich veel veroorloofden, blijkt o.a. uit het gedicht ‘De Procureur’.
Hier wordt verteld hoe een echtgenote in de rechtbank opkomt voor haar man bij de prelaat die in die tijd hoofd van de politie was. Maar om haar man vrij te krijgen kon de procureur blijkbaar zijn handen niet thuis houden, dik tegen de zin van de eega.
Waar ik versteld van stond was het sonnet getiteld ‘Het roken’.
Hierin hekelt hij de verslaafde rokers, maar vestigt tevens de aandacht op de clerus die – in tegenstelling tot het gewone volk – goed doorvoed was en beter tegen roken kon. Beide genoemde gedichten moet je zelf maar gaan lezen in de bundel.

De 250 sonnetten in het boek zijn slechts een korte bloemlezing van een magistrale en bij ons onbekende dichter. Het boek geeft een mooi tijdsbeeld weer over het toenmalige volkse leven.
Deze sonnetten deden mij denken aan de foorzangers uit de vorige eeuw die op kermissen en jaarmarkten het volk vermaakten met gezangen die hekelden of verhaalden over rechtszaken, speciale gebeurtenissen, moorden…

Alle sonnetten lezen goed weg. Soms lijken ze op een conversatie tussen twee of meer mensen, dan weer is het een beschrijving van of over iets of iemand.

Guiseppe Belli heeft mij aangenaam verrast.
Een welgemeende dank aan vertaler Arthur Hartkamp die een meer dan gewaardeerde poging heeft genomen om in te staan voor de vertaling en daarbij de originele Italiaanse sonnetvorm heeft proberen te behouden.
Om de mooie vertalingen, het aangenaam lezen, de nodige noten en verwijzingen ter verduidelijking van woorden en gebeurtenissen, voor het volledige concept waardeer ik dit boek graag met drie (3) sterren.

Meer leuke recensie lezen: www.indeboekenkast.com