De tijd is een onvermijdelijke gehaktmolen

Ossenkop is een licht melancholisch verhaal over hoe modernisering vervlogen idealen vermaalt en tegelijk nieuwe idealen laat floreren. Hoe de ene mens aan modernisering ten onder gaat en de ander door diezelfde modernisering opbloeit. Ossenkop confronteert met de tragikomische alledaagsheid van een ambachtelijke slagerij waar in de vitrine diepere vragen – over modernisering en onze moeizame omgang met dieren en met elkaar – liggen uitgestald, zonder de panklare antwoorden.

Manik Sarkar vertelt over de neergang van een treurige ambachtelijk vakman, een zwijgzame en koppige eenling. Voor hem is geen plek meer in de moderne samenleving, hij draagt zijn onafwendbare lot schijnbaar onbewogen. Terwijl zijn echtgenote zich weet te ontplooien in de zeventiger jaren tijdgeest van emancipatie raakt hij zelf steeds verder vermorzeld door de modernisering. Als hij dan ook nog dramatisch nieuws over een verstoten klasgenootje te horen krijgt, loopt de emmer over en komt er een dierlijke kracht in hem naar boven.

Het meest opvallende aan de roman is de heldere, trefzekere en ongekunstelde schrijfstijl. Als ambachtelijk verhalenverteller schrijft Sarkar sierlijk en zuiver zonder vergezochte of pretentieuze opsmuk. Daarenboven put hij uit verschillende registers en zet die op de juiste plaatsen in: waar hij het ene moment kaal, verstild of teder beschrijft, pakt hij het volgende moment met veel verbeelding en energie uit. Zijn licht melancholieke stijl doet denken aan Hans Vervoort in Met stijgende verbazing en Willem Elsschot in Kaas. Bijzonder is verder dat door het verschuiven van het perspectief naar verschillende mensen en dieren een meerstemmig geheel ontstaat en het onderscheid tussen mens en dier vervaagt. Sarkar weet tot aan de apotheose voldoende vaart en spanning in het verhaal te houden. Zijn personages zijn echter wat eenzijdig en soms stereotiep.

Ossenkop is een origineel en tragikomisch debuut dat dit jaar werd bekroond met de Hans Vervoort Prijs voor verhalend proza van neerslachtige en toch opbeurende aard. De roman stond tevens in de finales van de Libris Literatuurprijs en de Bronzen Uil.