Een boek dat je niet kunt wegleggen

Yellowface is een enorme hit in de Verenigde Staten. Omdat eerdere boeken van Rebecca Kuang in het fantasygenre vallen zou ik het boek niet hebben gelezen als het niet Hebban boek van de maand was geweest. Het boek is net zo verslavend als sociale media.

Yellowface is een roman waarin Kuang de actuele verhitte discussies over maatschappelijke normen (oftewel de in Amerika woedende cultuuroorlog tussen woke en alt-right) op hilarische wijze in een hedendaags verhaal heeft verwerkt. Het gaat om normen ten aanzien van diversiteit (de excuus-truus), racisme en culturele toe-eigening. En ook om de gevolgen van het gebruik van sociale media (de rol van trollen) op schrijvers, om de publieke opinie die niets om feiten geeft maar op zoek is naar sensatie, om de commerciële belangen van uitgevers.

Kuang schrijft de dialogen op het scherpst van de snede, ze gaat geen gevoeligheid uit de weg en laat zien dat meerdere waarheden tegelijk kunnen bestaan. Heel sterk is dat ze daarbij alle ruimte aan de lezer geeft om zijn/haar eigen ethische grenzen te onderzoeken. Zodoende roept ze bij mij bijvoorbeeld de vraag op waarom ik het niet okee vind als iemand een boek schrijft over een verkrachting van een vriendin en waarom ik het wel okee vind als een westerling een boek schrijft over de inzet van Chinese huurlingen in de Eerste Wereldoorlog. En ze maakt duidelijk dat anderen daar anders over mogen denken. De personages hebben hun eigen ethische grenzen; de onvermijdelijke botsingen die daaruit volgen dist Kuang vermakelijk op. De meeste personages gaan over mijn ethische grenzen heen en toch kan ik me goed verplaatsen in hun motieven.

Kuang geeft gedoseerd nieuwe informatie over personages waardoor ik mijn oordeel over hen moest bijstellen. Daarmee drukt ze me met de neus op het feit dat ik te snel over deze mensen oordeelde - en dat is dan weer verbonden met het hoofdthema van het boek.

Het succes van de roman heeft te maken met de worsteling van de hoofdpersoon om haar schuld te bekennen en berouw te tonen. Deze worsteling is ten diepste verbonden met het christendom en resoneert daardoor bij veel westerse lezers. Daarnaast is het verhaal eigentijds, meeslepend, vlot geschreven zonder moeilijke woorden, heeft een hoog tempo en het blijft van begin tot eind spannend hoe de hoofdpersoon zich door een mijnenveld begeeft. Het is zeer vermakelijk om te zien hoe iedereen zich een weg naar boven bluft en bedrog als aanvaardbaar wordt beschouwd zolang het niet wordt ontdekt. Het is ook wel lekker om als voyeur een kijkje in de keuken van de uitgeverijen te krijgen. De achilleshiel is de geloofwaardigheid van de egoïstische hoofdpersoon die zichzelf en de lezer misleidt en intelligent en onnozel tegelijk is.