Erudiet en veelzijdig

Wat fascinerend ! Een auteur die nu eens niet schrijft over [de psychologie van] een of meer [hoofd]personen, maar over [de psychologie van] de samenleving, over hoe de maatschappij functioneert en over hoe wij de wereld in elkaar steken. Een auteur met een onuitputtelijk observatievermogen en een geheugen waarin blijkbaar elke observatie, tot de kleinste toe, wordt opgeslagen om hem vervolgens van commentaar te voorzien, vanuit een kolossale eruditie en een onuitputtelijke feitenkennis op de meest uiteenlopende gebieden. Of het nu gaat over de puberteit, het politieke handwerk, het functioneren van de media, het zakenleven, overal kijkt hij dwars doorheen en meldt ons zijn meestal hilarische commentaar.
Citaten rollen uit alle hoeken het boek binnen, van Franse en Engelse auteurs of – vooral – Latijnse. Ook met bevindingen van wetenschappers strooit hij gretig rond. Met zijn vele trefzekere taferelen in, met name, het gymnasiaal onderwijs en de daar verkerende docenten en leerlingen, denk je soms: hij zal zelf wel docent oude talen zijn. Maar evengoed – en bovenal – schrijft hij beschouwingen over architectuur en ‘de gebouwde omgeving’ met een minstens zo grote trefzekerheid. Ik zou, als ooit nog eens Bouwkunde student, met heel veel genoegen en aandacht colleges esthetica van hem volgen. Zijn vele kritische en ook creatieve passages over vormgeving van de ons omringende wereld zijn mij uit het hart gegrepen. Zijn beschrijvingen van het ontwerp voor de herbouw op de plaats van de ramp bevatten ideeën en beelden waarop ervaren ontwerpers m.i. jaloers zouden mogen zijn, zozeer raken zij de kern van wat zo’n ontwerp zou kunnen maken tot iets wat een bezoeker kan beroeren.
En in vele opzichten schrijft hij met een wel heel persoonlijke originaliteit. Ik kan mij geen ander boek herinneren waarin de auteur over zijn hoofdpersoon schrijft in de jij-vorm. Alsof hij hem van een afstandje observeert en – hetzij bemoedigend hetzij bekritiserend – toespreekt. Een auteur die cursief niet schuwt om iets te beklemtonen. Een auteur die steeds, in cursiefjes, impulsieve, commentariërende gedachten tussenvoegt, die spelen in het brein van zijn hoofdpersoon. Een auteur met een hier en daar kostelijk unverfroren ‘levensecht’ taalgebruik. Een auteur die beschouwelijke passages opneemt als citaten uit de een of andere lezing die zijn hoofdpersoon ergens hield. Alles is net wat anders dan je als lezer gewend bent, en het is steeds verfrissend anders.
_______________________

Op internet lees ik dat Pieter Steinz in Weijts een ‘natuurlijke opvolger’ ziet van Harry Mulish - een stevige kwalificatie, die ik graag onderschrijf. En daar lees ik dat hij doodgewoon Nederlands heeft gestudeerd in Leiden – geen oude talen, geen architectuur - en dat dit inmiddels zijn vierde boek is.
Maar laten we hopen dat hij wat meer met zijn voeten op de grond blijft dan die geweldige, maar toch wel wat arrogante Mulish.
> Crailo, maart 2014