Meer dan 5,4 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Een vermakelijke schelmenroman over een uiterst ruig leven.

ruudnicolai 20 oktober 2021
Zowaar: een spannende schelmenroman, al is dat woord een kolossaal understatement. De streken die deze en gene uithaalt gaan van flink over de rooie tot niets en niemand ontziend. Ze worden echter zó als vanzelfsprekend beschreven, dat je er alleen maar om kunt lachen. 
Ik lees dat het boek in principe een autobiografie is. De werkelijkheid zal dan wel behoorlijk uitvergroot zijn.
Eus is de naam van de hoofdpersoon. Hij is Turks. Zijn vader is een aan alcohol verslaafde, gierige tiran en een zeldzaam 'lui varken', dat al jaar en dag van de bijstand leeft. Naarmate zijn kinderen volwassen worden probeert hij hen voor zich te laten werken om wat meer geld voor zijn drank te hebben. De moeder heeft een zacht karakter, maar houdt zich onder alle omstandigheden gedeisd om niet de volle laag te krijgen. 
Godsdienst is voor het hele gezin een achterhaald idee. Geen enkele regel van de islam wordt nageleefd. Het boek speelt echter overwegend tussen Turkse immigranten die juist stevig vasthouden aan hun geloof om hun identiteit niet te verliezen, zoals Eus concludeert. Hij vindt ze dom en lethargisch. Ze hebben erg lange tenen en gaan bij de geringste aanleiding met elkaar op de vuist. Eus staat geheel buiten die Turkse gemeenschap. 
Werken is niet zijn grootste hobby. De meeste tijd zit hij in de kroeg, tussen die Turken, om zo veel mogelijk whisky naar binnen te werken. Thuis heeft hij altijd ook wel een paar flessen. Het leven heeft toch geen doel. De tijd moet gewoon verdreven worden.
Eus' beste vriend is Kareltje, een 'kamper', ofwel een woonwagenjongen. Die haalt ook vreselijke streken uit, maar is een goede, hulpvaardige vriend. En dan zijn er Ata, een trouw gebleven schoolvriendje, dat al evenmin het rechte pad bewandelt, en Kosta, een oudere broer, waarmee hij een soort haat-liefde-verhouding heeft. Kosta betrekt Eus nogal eens bij zijn 
lucratieve handel en wandel. Alle andere personages zijn bijfiguren. Er zijn veel jongedames, waarmee Eus spannende momenten beleeft. Zij passeren stuk voor stuk de revue in heftige scènes met een wrang randje. Een enkele keer blijft zo'n randje lang doorwoekeren. 
Akyol geeft zijn diverse personages niet veel diepgang. Het zijn overwegend flat-caracters met eigenaardige trekjes. Maar waar ze een rol spelen is dat een indringende.
Aantrekkelijk is de enorme vaart van het verhaal. Korte hoofdstukjes, waarin een bepaalde gebeurtenis wordt beschreven, en dan gaat het volgende hoofdstukje weer over iets heel 
anders, al zijn er ook verhalen die gewoon doorlopen in het volgende hoofdstukje. 
Het meest eigenzinnige is echter de kleurige straattaal waarmee Akyol zijn regels doorspekt. Hij schrijft die met uitbundige vindingrijkheid. Soms zijn de woorden in eerste instantie niet te begrijpen, maar worden dat wel als je doorleest. En de kwalificaties waarmee deze en gene elkaar bejegent weet Akyol eindeloos te variëren, van patjakker tot linkmiegel en van galbak tot befteckel, en zo héél veel meer.
De verhaallijn ontwikkelt zich van kleine streken tot steeds ernstiger strapatsen, waardoor Akyol de aandacht vasthoudt en spanning opbouwt. De heftigheid van de vele gebeurtenissen en de samengebalde verslaggeving dragen daartoe bij. Het is een boek dat je zo nu en dan even weg moet leggen om niet buiten adem te raken.
Het einde is niet indrukwekkend, maar ligt wel voor de hand. Veel anders viel er wellicht niet te verzinnen. In zijn allerlaatste regel duidt hij tenslotte aan dat niet iederéén zo slecht is als je langzamerhand begon te denken.
Van 'Eus' word je niet heel veel wijzer. Of het moet zijn dat je leert hoe gewóón criminaliteit kan zijn. Maar door Akyols manier van vertellen is het lezen alleszins de moeite waard. 
Lachen om brutaliteit is wel eens verfrissend.
> Crailo, maart 2020

Reageer op deze recensie

Meer recensies van ruudnicolai