Lezersrecensie
Onbeschrijfelijk
Een heftig, schokkend boek. Weten wij ècht wat armoede is ? Of alleen degenen die er middenin zitten ? Ben je dan ook nog eens ‘anders’, een homo, ‘een mietje’ ? Ze vernederen je continu. Proberen je kapot te maken. En dan heet je tot overmaat van ramp Belle-gueule: ‘leuk smoeltje’ [Louis’ echte naam].
Het is Frankrijk, Hallencourt, een dorp in Picardië. Misschien heel wat armer dan wij in ons land nog kennen. Geen geld voor eten – wel voor Pastis. Het huis niet veel beter dan een ouderwetse koeienstal. En ook niet minder vies. Vochtplekken door lekkage, modder en stof op de vloer, stank. De onderkant van de onderste laag van de samenleving. Lees Louis en leer hoe rauw het leven kan zijn.
De mannen vechten elke avond als ze uit de kroeg komen. En niet zo’n beetje. Wel met vuisten, maar raak’m waar je hem raken kunt. En niet in de eerst plaats omdat ze dronken zijn. Maar omdat je vechten móét. Anders ben je geen Kerel. Alleen als je anderen zo nu en dan verrot slaat tel je mee. Ook je vrouw moet je slaan. Zelfs je zoon sla je zo nu en dan eens in elkaar. Anders ben je een slappeling in de ogen van de anderen. Maar ook in eigen ogen – wat het driedubbel misselijkmakend maakt.
Je zou denken: “Hoe verzint hij het bij elkaar”. Maar het is een autobiografie. Een alleropenhartigste autobiografie. Daar kun je niet omheen. In Frankrijk sloeg het in als een bom [in 2014 - onlangs vertaald]. Hij laat geen ruimte voor de vraag of hij ook maar ergens iets verzint. Zijn beschrijvingen zijn wijdlopig, met veel details. Daarin voel je hoe hij worstelt met zijn verslaggeving, met zijn bekentenissen, hoe hij twijfelt of hij het niet nòg iets duidelijker moet opschrijven. Om zijn verhalen kracht bij te zetten gebruikt hij veel cursief gedrukte citaten van dingen die tegen hem, of tegen anderen òver hem, worden gezegd. Woorden die dwars door hem heen zijn gegaan. Zijn taal is door dit alles wat stroef [en ook nog eens beroerd vertaald]. Maar als je ‘alle hoeken van het leven’ wilt leren kennen - en iets over een uithoek van Frankrijk - vind ik het een onmetelijk leerzaam boek. Het telt 185 pagina’s tekst met redelijk ruime regelafstand. Daar is door te komen.
En er is ondanks alles ook liefde. Daar moet je met aandacht voor lezen, want zelfs het slaan van je zoon heeft een bodem van liefde: die zoon moet ‘een Kerel’ worden. En je hebt maten waar je voor opkomt. Het boek eindigt zelfs met een paar passages waaruit oprechte liefde van de vader voor de zoon expliciet blijkt. Probleem is dat hij het niet kan uiten. Louis heeft na dit boek nog twee boeken geschreven [korte verhalen eigenlijk van zo’n 60 à 70 bladzijden], waarvan het ene over zijn vader gaat en het andere over zijn moeder. Over zijn vader schrijft hij vanuit een pure haat-liefde-verhouding, over zijn moeder – die zich na Eddy ook aan deze hel heeft ontworsteld – met een enorm respect.
Tussen de gruwelijke beschrijvingen van rauwe ellende draait alles in het boek om het homo zijn van Eddy. Wie dit leest kan onmogelijk meer denken dat zoiets een ziekte of een aangeleerd rolpatroon is. Voer voor orthodox-gelovigen. Eddy wordt van peuter af aan verguisd vanwege zijn meisjesachtige loopje, zijn te hoge stem en zijn absolute onvermogen voor [stoer] jongensgedrag. Dat valt geheel buiten de spelregels van deze samenleving. Pas als puber begint hij zelf te begrijpen wat er met hem aan de hand is. En als hij zich er dan op een onverhoeds moment aan overgeeft zinkt hij, voor zijn gevoel, totaal kopje onder in een stinkend moeras.
Op straat, op school, zelfs door zijn ouders, wordt hij dagelijks vernederd en uitgelachen om zijn ‘mietje’-zijn. Zich verweren durft hij niet uit angst het nog erger te maken. Alles incasseert hij met een glimlach. Op school verstopt hij zich elke pauze in een stille gang. Als hij daar door twee ruige jongens wordt ontdekt komen ze hem er maanden-, of misschien wel jarenlang, regelmatig opzoeken om hem in elkaar te slaan. Eddy durft geen vinger te verroeren en ondergaat het met zijn geforceerde glimlach, in de hoop het zo niet nog erger te maken - waarmee hij het tegenoverstelde bereikt. En hij blijft maar naar die stille gang gaan, want ze zullen hem natuurlijk weten te vinden, en deze vernederingen ondergaan voor de ogen van de hele school zou nòg erger zijn. Hoe diep kun je zakken in ellende.
Het is zijn redding dat hij een goede intelligentie bezit. Daardoor weet hij uit deze modderpoel te komen. Hij krijgt de kans om voortgezet onderwijs te volgen - een zeldzaamheid in zijn dorp - en daarna een universitaire studie [Franse taal en letterkunde]. In zijn boeken probeert hij zijn trauma’s van zich af te schrijven. Dit eerste boek schreef hij al op zijn 22-ste. Een wonderkind wordt hij genoemd.
‘Weg met Eddy Bellegueule’ is geen boek voor een avondje lekker lezen. Pak het op als je belangstelling hebt voor Het Leven, voor hoe dat ècht [!] kan zijn voor andere mensen in werelden die je niet kent. Om iets meer van het leven te begrijpen. Mij heeft het dagenlang in zijn greep gehouden.
Crailo, october 2021
Het is Frankrijk, Hallencourt, een dorp in Picardië. Misschien heel wat armer dan wij in ons land nog kennen. Geen geld voor eten – wel voor Pastis. Het huis niet veel beter dan een ouderwetse koeienstal. En ook niet minder vies. Vochtplekken door lekkage, modder en stof op de vloer, stank. De onderkant van de onderste laag van de samenleving. Lees Louis en leer hoe rauw het leven kan zijn.
De mannen vechten elke avond als ze uit de kroeg komen. En niet zo’n beetje. Wel met vuisten, maar raak’m waar je hem raken kunt. En niet in de eerst plaats omdat ze dronken zijn. Maar omdat je vechten móét. Anders ben je geen Kerel. Alleen als je anderen zo nu en dan verrot slaat tel je mee. Ook je vrouw moet je slaan. Zelfs je zoon sla je zo nu en dan eens in elkaar. Anders ben je een slappeling in de ogen van de anderen. Maar ook in eigen ogen – wat het driedubbel misselijkmakend maakt.
Je zou denken: “Hoe verzint hij het bij elkaar”. Maar het is een autobiografie. Een alleropenhartigste autobiografie. Daar kun je niet omheen. In Frankrijk sloeg het in als een bom [in 2014 - onlangs vertaald]. Hij laat geen ruimte voor de vraag of hij ook maar ergens iets verzint. Zijn beschrijvingen zijn wijdlopig, met veel details. Daarin voel je hoe hij worstelt met zijn verslaggeving, met zijn bekentenissen, hoe hij twijfelt of hij het niet nòg iets duidelijker moet opschrijven. Om zijn verhalen kracht bij te zetten gebruikt hij veel cursief gedrukte citaten van dingen die tegen hem, of tegen anderen òver hem, worden gezegd. Woorden die dwars door hem heen zijn gegaan. Zijn taal is door dit alles wat stroef [en ook nog eens beroerd vertaald]. Maar als je ‘alle hoeken van het leven’ wilt leren kennen - en iets over een uithoek van Frankrijk - vind ik het een onmetelijk leerzaam boek. Het telt 185 pagina’s tekst met redelijk ruime regelafstand. Daar is door te komen.
En er is ondanks alles ook liefde. Daar moet je met aandacht voor lezen, want zelfs het slaan van je zoon heeft een bodem van liefde: die zoon moet ‘een Kerel’ worden. En je hebt maten waar je voor opkomt. Het boek eindigt zelfs met een paar passages waaruit oprechte liefde van de vader voor de zoon expliciet blijkt. Probleem is dat hij het niet kan uiten. Louis heeft na dit boek nog twee boeken geschreven [korte verhalen eigenlijk van zo’n 60 à 70 bladzijden], waarvan het ene over zijn vader gaat en het andere over zijn moeder. Over zijn vader schrijft hij vanuit een pure haat-liefde-verhouding, over zijn moeder – die zich na Eddy ook aan deze hel heeft ontworsteld – met een enorm respect.
Tussen de gruwelijke beschrijvingen van rauwe ellende draait alles in het boek om het homo zijn van Eddy. Wie dit leest kan onmogelijk meer denken dat zoiets een ziekte of een aangeleerd rolpatroon is. Voer voor orthodox-gelovigen. Eddy wordt van peuter af aan verguisd vanwege zijn meisjesachtige loopje, zijn te hoge stem en zijn absolute onvermogen voor [stoer] jongensgedrag. Dat valt geheel buiten de spelregels van deze samenleving. Pas als puber begint hij zelf te begrijpen wat er met hem aan de hand is. En als hij zich er dan op een onverhoeds moment aan overgeeft zinkt hij, voor zijn gevoel, totaal kopje onder in een stinkend moeras.
Op straat, op school, zelfs door zijn ouders, wordt hij dagelijks vernederd en uitgelachen om zijn ‘mietje’-zijn. Zich verweren durft hij niet uit angst het nog erger te maken. Alles incasseert hij met een glimlach. Op school verstopt hij zich elke pauze in een stille gang. Als hij daar door twee ruige jongens wordt ontdekt komen ze hem er maanden-, of misschien wel jarenlang, regelmatig opzoeken om hem in elkaar te slaan. Eddy durft geen vinger te verroeren en ondergaat het met zijn geforceerde glimlach, in de hoop het zo niet nog erger te maken - waarmee hij het tegenoverstelde bereikt. En hij blijft maar naar die stille gang gaan, want ze zullen hem natuurlijk weten te vinden, en deze vernederingen ondergaan voor de ogen van de hele school zou nòg erger zijn. Hoe diep kun je zakken in ellende.
Het is zijn redding dat hij een goede intelligentie bezit. Daardoor weet hij uit deze modderpoel te komen. Hij krijgt de kans om voortgezet onderwijs te volgen - een zeldzaamheid in zijn dorp - en daarna een universitaire studie [Franse taal en letterkunde]. In zijn boeken probeert hij zijn trauma’s van zich af te schrijven. Dit eerste boek schreef hij al op zijn 22-ste. Een wonderkind wordt hij genoemd.
‘Weg met Eddy Bellegueule’ is geen boek voor een avondje lekker lezen. Pak het op als je belangstelling hebt voor Het Leven, voor hoe dat ècht [!] kan zijn voor andere mensen in werelden die je niet kent. Om iets meer van het leven te begrijpen. Mij heeft het dagenlang in zijn greep gehouden.
Crailo, october 2021
1
2
Reageer op deze recensie
