Gedoemd liefdesverhaal in exotische setting

De voorkant van dit boek is onderdeel van een fotoserie in een ambitieus project dat mensen nader tot elkaar wil brengen (‘we explore the idea that a more harmonious society can only emerge through mutual understanding and genuine dialogue’). Ook op de website van het boek staan dergelijke ambities. Het boek slaagt wat mij betreft niet in deze missie. In feite is het een simpel verhaal over de liefde tussen twee mensen, die allebei psychisch behoorlijk in de knoop zitten. Die liefde mislukt en dat is eerder verwachtingenmanagement dan een spoiler.

Wat me aantrok in het boek was de setting waarin dit verhaal zich afspeelt: de wereld van de voodoo-religie in Benin. Het is helaas beperkt wat we hierover leren en van buitenaf beschreven. Met aandachtig lezen kom ik toch nog wel wat te weten, maar dat is hard werken. In het boek worden veel rituelen beschreven, waarbij de essentie is dat mensen in een vorm van extase komen, door drank/drugs, door ronddraaiende dansen of nog door iets anders, en in die vorm spreken de goden via hen. De drankinname, ook van mensen die niet zelf in trance gaan, is zodanig dat het me verbaast dat er nog iemand kan functioneren.

Hoofdpersoon Valerie is antropoloog en naar Benin getogen om onderzoek te doen naar de relatie tussen de relatieve politieke stabiliteit van het land en de traditionele religie. Een heel erg interessante vraag, maar veel verder dan constateren dat Valerie zich dit afvraagt komt het boek niet. Een ander interessant punt zit in de economische discussie: een personage (en daarmee misschien wel de schrijver) betoogt dat ‘de overheid moet inzetten op de internationale toerismemarkt’, zodat dat geld dan vervolgens naar de gemeenschap kan gaan. Het voelt een beetje alsof wij als lezers de Westerse toeristen zijn die als een soort entertainment naar religieuze rituelen kijken. Ook deze discussie ontplooit zich niet echt.

De tegenspeler van Valerie is Alex, net als zij een Westerse antropoloog, verwikkeld in vergaand participatief onderzoek naar de voodoo-gemeenschap. Of… dat is hoe het er van buitenaf uit ziet. Heel veel meer dan dat dit een hele knappe man is, zowel qua uiterlijk als qua intelligentie, en dat er ook best wel een steekje loszit, komen we over hem niet te weten. De relatie tussen deze twee neemt een hoge vlucht en stort met daverend geraas neer.

De stijl van het boek is overigens prima! Het leest lekker weg, er staat een prettige afwisseling van korte en langere zinnen, van beschrijvingen en dialogen, behoorlijk evenwichtig. Chris Vanlangendonck gebruikt veel woorden uit de cultuur van Benin, die verwijzen naar elementen van de voodoo-religie of gewoon het dagelijks leven. Zoals woorden voor gerechten (gbêli, okassa, dêguê, kuli kuli), kledingstukken (abagan, pagne) of huidskleur (méwi of yovo). Over het algemeen waren die woorden prima te begrijpen zonder ze op te zoeken en het geeft een leuk sfeerbeeld. Van de beschrijvingen van de liefde tussen Valerie en Alex was ik minder gecharmeerd. Verder stond er een aantal keer een ander woord dan bedoeld was (bijvoorbeeld vermakelijk in plaats van vermaakt, argeloos in plaats van achteloos). Pietluttig van mij, of misschien is het een variant die ik niet ken, maar ik struikelde daarover.

Uiteindelijk is misschien wel mijn grootste probleem met dit boek dat het allemaal niet bij elkaar komt. Het verhaal over de ontsporende liefde had wat mij betreft in elk decor kunnen gebeuren, de combinatie van een animistische religie met het modehuis van de familie van Valerie vind ik een beetje respectloos, de uitwerking van personages, thema’s en discussies is mager. Het is niet echt een thriller, zeker ook geen feelgood en ik zou ook niet onmiddellijk weten wat het dan wel is.

Waar het boek zich wel uitstekend voor leent, is bespreking in een leesclub. Met veel plezier heb ik dan ook deelgenomen aan de hebban-leesclub (met presentie-exemplaar).