'De rillingen lopen je over de rug'

Een hart van steen is een roman uit 1998, een van de vele uit het oeuvre van Renate Dorrestein. Dit boek is het verhaal van een gezinsdrama verteld door Ellen, één van de vijf kinderen van Frits en Margje. Het gezin bestaat in het begin van het verhaal uit vier kinderen, Sybille (Billie) is de oudste dochter, Kester is de oudste zoon, daarna komt Ellen en tot slot Michiel (Carlos). Wanneer Margje zwanger is van het vijfde kind wil Billie een eigen kamer, er is geen plaats op zolder voor nog een kind.
De royale villa wordt grotendeels in beslag genomen door het archief van het knipselbureau dat de ouders aan huis hebben.
Ellen is niet blij met de komst van nog een baby en wenst haar de lelijkste naam toe die ze kan bedenken, Ida.

Na de geboorte van Ida vertoont Margje vreemd gedrag. We kunnen opmaken uit het verhaal dat de gedragsverandering te maken heeft met de zwangerschap, maar de signalen worden door niemand opgepikt. Binnen het gezin wordt de situatie steeds nijpender, Margje gedraagt zich door haar psychose onverantwoordelijk tegenover haar gezin. Vooral Ida moet het ontgelden, aan de ene kant wil ze niet van haar zijde wijken, bang dat ze afgenomen wordt, aan de andere kant verwondt ze de baby. Ellen probeert haar moeder te helpen, volgens haar vader is ze als middelste kind, cement in het gezin. De godsdienstwaanzin waaraan Margje lijdt wordt mooi uitgewerkt. Ze denkt dat Ida bezeten is door de duivel en wil die op alle mogelijke manieren uitdrijven.
Er zijn meerdere verhaallijnen in het boek, Ellen die terugblikt op de jaren voor het gezinsdrama, Ellen die na het drama opgevangen wordt en Ellen die haar ouderlijk huis koopt en er zwanger, van een voor de lezer onbekende, gaat wonen.
De tweede lijn is ook een drama, Carlos is ook gespaard gebleven bij de tragedie en ze worden samen opgevangen. Hij wordt uiteindelijk geadopteerd, Ellen voelt zich nu werkelijk van alles en iedereen verlaten. Met de stemmen van Kester en Billie in haar hoofd probeert ze haar leven op orde te krijgen.
Tijdens het lezen van het boek val je als lezer van de ene verbazing in de andere. Hoe kan een situatie zo escaleren, waarom is er niet ingegrepen?
Dan kun je denken aan geen vuile was buitenhangen en andere tijd speelt natuurlijk ook een rol.

Vader Frits was waarschijnlijk geen slechte man, hoewel ik vond dar de kinderen tijdens het wandelen wel erg Spartaans behandeld werden, hij was daar erg streng in. Hij leek verder wel liefhebbend, alleen niet zo'n krachtige persoonlijkheid denk ik.
Vooral het stuk over de godsdienstwaanzin wordt erg goed verwoord en je krijgt associaties met de beklemmende sfeer die Jan Siebelink zo goed weet te creëren in onder andere Knielen in een bed violen en ook de verwijzingen naar de Bijbel en de Grieken maken dit stuk erg interessant.