Bijzondere sterke vrouw

"Opgedragen aan mijn lieve moeder,
die vrijwillig voor mij de gaskamer is in gegaan"

Het lezen van deze woorden brachten me van mijn stuk. Ik was verbijsterd. Hoe één zin treffend verdriet en de waanzin weet samen te vatten.
Hoe ver zou ik gaan uit liefde voor mijn kinderen? Hoe ver zou mijn eigen moeder zijn gegaan? Wat zou ik er voor over hebben om mijn geliefden te redden en zou ik überhaupt verder willen leven zonder hen?

Mirjam Blits begint haar relaas op 25/02/1943, de dag dat Mirjam en haar echtgenoot werden opgepakt door de SD en naar Westerbork gebracht werden. Enkele dagen later werden Mirjam en echtgenoot Eddy gescheiden in Majdanek, ze zagen elkaar nooit meer terug.
Mirjam onderging het zware kampleven maar liet het hoofd niet hangen. Samen met een groepje joods-Hollandse kampbewoners organiseerde ze sabotage en voedselsmokkel. Na enkele weken werd ze getransporteerd naar Travniki, waar de meest ondenkbare marteling volgde; lijken bijeen rapen en verbranden. Na de wekenlange opruiming kwam er een milder regime en lukte het Mirjam en haar vriendinnen om weer wat krachten op te doen. Door naderende Russische soldaten moesten de kampbewoners maar weer eens op transport, richting kamp Lublin en vervolgens na enkele weken naar Auschwitz na een slopende voettocht.
In Auschwitz was er de voortdurende dreiging van de rokende crematoria, de krankzinnige SS-vrouwen en epidemieën. Ook Auschwitz moest het reeds uitgedunde groepje joods-hollandse gevangenen verlaten, om zich naar Bergen-Belsen te begeven. Daar troffen ze het nog erger, er was geen voedsel en er viel niets te stelen. Myriam besloot mee op straftransport te gaan in de hoop dat in de muntitiefabrieken betere overlevingskansen te hebben. Dit was een goede gok, voor een korte tijd was er een verbetering, tot ze weer afgevoerd werden naar het kamp Salzwedel. Daar werden ze tenslotte bevrijd door het Amerikaanse leger.

Het is onvoorstelbaar hoeveel deze mensen geleden hebben. De overlevers waren bijzonder sterk, zowel fysiek als geestelijk. Het derde rijk heeft hun niet klein kunnen krijgen, hen zelfs niet van haat kunnen vervullen. Ondanks alle negatieve ervaringen kijkt Myriam Blits nuchter op haar verhaal terug, ze benoemt de zowel negatieve als positieve ervaringen met het kampleven, de bewoners en de bewakers.

Myriam Blits was de tante van Jeroen Krabbé, hij schreef het voorwoord in de vernieuwde uitgave van het boek. Hij omschrijft haar als een exceptionele vrouw, immer opgewekt en vol levenswijsheid. Myriam Blits overleed in 2004.