Ploeteren en lijden onder onbarmhartige omstandigheden

De Engelse titel 'A Spell of Good Things' geeft de lading van dit boek beter weer dan het wat slappe 'Alles wat had kunnen zijn'. Want een 'spell', bezwering of donderwolk, hangt er boven dit boek en boven het hoofd van de personages. Je moet wel een paar honderd pagina's doorlezen voordat het onweer losbarst maar dan is het ook heftig en onomkeerbaar.
Dit boek beschrijft de lotgevallen van twee families in de Nigeriaanse stad Ifé. Het zijn twee verschillende sociale klassen die elkaar niet of nauwelijks op straat tegenkomen maar in dit verhaal schuren ze natuurlijk wel met elkaar. De arme familie van Eniola en de rijke familie van Wuraola hebben allebei te lijden onder de onbarmhartige sociale en economische omstandigheden in hun land. De schrijfster maakt het heel invoelbaar hoe deze Nigerianen altijd de angst voelen dat ze in armoede vervallen en dan niets of niemand hebben om op terug te vallen. Ook de deplorabele staat van onderwijs en gezondheidszorg voor hen die geen privéscholen of privé klinieken kunnen betalen, komt in dit boek indringend naar voren. Schrijnend hoe de vader van Eniola zijn baan verliest en vervolgens vervalt in een diepduistere depressie waardoor de andere gezinsleden alleen maar bezig zijn om de ene schuld met de andere in te lossen. Schrijnend ook hoe Wuraola probeert een zelfstandig leven op te bouwen als arts maar gevangen blijft in de familieverplichtingen en de macht van mannen. Adebayo biedt geen ontsnapping, ze laat wel personages zien die ploeteren om iets van hun leven te maken.
Adebayo was te gast op ILFU op 30 september jl. Ze lichtte daar toe dat ze haar boek heeft ingebed in citaten van grote Afrikaanse schrijvers die ze bewondert. Het is een groot voorrecht voor witte westerse lezers om deze stemmen, in dit geval uit Nigeria, te lezen en de tragiek en de kracht in de levens van deze personages mee te beleven.