Vermaak en leedvermaak liggen dicht bij elkaar.

Er staan twee enorme wijsheden in "De Instructies" van Carolina Trujillo, waarschijnlijk om de lezer bij de les te houden; de ik-figuur komt tot de ontdekking van zijn leven en komt erachter dat een lam het jong van een schaap is én wanneer je een gevulde fles ronddraait onstaat er een kolk zodat het water sneller uit de fles loopt en dus de fles sneller leeg is. Ik dacht mocht dit het niveau zijn dan ga ik zware kluif aan dit boek hebben.
Drie kwart van het boek wordt in niet chronologische korte hoofdstukjes verteld. Het laatste kwart, onmiskenbaar het beste gedeelte van het boek, verloopt prettig leesbaar in een logische volgorde. Waarom besloot de auteur voor deze constructie?
Waarom is dit boek een roman geworden en geen handleiding?
Instructies hebben baat bij een stappenplan.
Saai maar schatplichtig aan de titel.


Nadat ik de roman las moet ik bekennen dat ik eerst de recensie in NRC las, Trujillo schrijft daar haar columns en ik was wel benieuwd hoe collega's elkaar beoordelen.
Ruimhartig met 4 sterren zo blijkt, mede omdat de recensent vond dat Trujillo "knisperend proza schrijft waarin haar personages als eigenzinnige, echte figuren tot leven komen".
Daar was ik wel even stil van want je kunt veel zeggen van de personages maar de halfbakken stuntelaars blijven bedroevend vlak en komen nergens uit de verf.
De activistenleider viert elk succes met champagne en een paringsdans vergelijkbaar met de bonobo, blaft hier en daar een commando, heeft ooit met een protestbord bij een bedrijf voor de deur gestaan en had ooit een gelijkwaardige partner die in het gevang terecht kwam door een knullige fout. Was getekend de doopceel van Eleanora, kortweg Nora. Meer kom je echt niet te weten. De verteller Mol is een vaag figuur die als mislukt schrijver de opdracht krijgt om de verhandelingen van de activistengroep in kaart te brengen. Een handleiding, instructies dus, over één van de belangrijkste en minitieus voorbereide acties ooit; het in de brand steken met molotovcocktails van een slachthuis op oudejaarsavond. Klokslag middernacht want dan valt het niet op tussen het vuurwerk wat dan per traditie wordt afgestoken. Amateuristisch verkleed als varkens gaat dat waarachtig nog lukken ook. Dat de vleesetende wereld er in eerste instantie geen staande ovatie voor over heeft verbaasd de actiegroep tot uiterste frustratie. Van de weeromstuit worden er weer flessen wijn soldaat gemaakt (zo weet je ook waar al die flessen vandaan komen waar tientallen molotovcocktails van gemaakt worden) en gaat men traditie getrouw rollebollend door de camouflagebungalow waar men verblijft onder het mom van een vrijgezellenclub.
De preutse Mol laat zich niet verleiden. Nog niet althans want verderop in het boek wordt zijn liefde voor de commandant alsnog beantwoord. Mol is al jaren romantisch onder de indruk van oud klasgenoot Nora en volgt haar als de brave honden die ook een rol spelen in het boek. Het lijkt allemaal op een sprookje.

Dat het boek niet leest als een in stappenplannen opgezette instructie zal zijn omdat Trujillo teveel een romanschrijver is en het idee om werkelijk een droge handleiding op papier te zetten al snel heeft laten varen.
Het lezerspubliek wil ook de grapjes en emoties van een activistengroep ervaren. Het is ook van belang dat hetzelfde lezerspubliek wel sympathie voor de groep blijft behouden, Trujillo neemt het in haar colums vaak op voor dit soort moedige strijders.

Om Nora en Mol heen vechten nog wat types om de aandacht van de lezer. Een rariteitenkabinet waar een sympathiserende politeke partij zich denkbaar openlijk voor zou schamen. Techneut Chip. Bommenmaker Dimitros. Domoor Mayo. En nog een paar andere onbeduidenden.

U begrijpt het, deze roman draait om activisten die het bestrijden van dierenleed tot ideologie hebben verheven en werkelijk snakken naar erkenning met schrijnende ondoordachte acties.
Je laten opsluiten in een supermarkt om al het vlees te bederven zal ervoor zorgen dat er nog meer vlees nodig is om de voorraden weer aan te vullen. Meer slachtpartijen dus.
Ontploffende gasflessen die toch net meer schade en ellende veroorzaken dan vooraf gedacht.
Trujillo laat eigenlijk met haar boek zien waarom er mensen zijn die actievoerders tot op het bot haten. Bevrijde varkens staan in een wei, weten niet wat ze overkomt en raken volkomen gestresst door alle knallen en ontploffingen om hen heen. De varkens weten even wat het is om vrij te zijn blijkt het credo. Nergens in het boek dansen beesten van het geluk in het rond.


Concluderend krijg ik het gevoel dat ik het verhaal van een kansloos clubje mensen heb gelezen die met een gebrek aan degelijke voorbereiding en kunde een slachthuis om zeep proberen te brengen. De val van Mol in zijn varkenspak in de sloot spreekt wat dat betreft boekdelen. Het voorval is ludiek bedoeld maar ik krijg er een steeds bitter wordende smaak van in mijn mond. Ook lees ik nergens gedetailleerde motieven voor de acties. Mocht je, zoals ik, gruwen van de aanpak van actievoerders dan lijkt het erbarmelijke slot van het boek met weer een slecht voorbereide actie, met een dode en arrestaties tot gevolg, een poging deze spartelende pioniers tegen het dierenleed wat sympathie toe te bedelen. Vermaak en leedvermaak zijn twee totaal verschillende begrippen maar komen in dit boek akelig met elkaar overeen.