Afgerekend worden door het verleden van je (groot-) ouders ...

Mijn vader was een NSB’er “verteld het verhaal van de 17-jarige Elsa Aaldering. Haar vader is na zijn arrestatie onder onopgehelderde omstandigheden in het voormalige SS-concentratiekamp Vught om het leven gekomen. Het gezin Aaldering blijft totaal ontredderd achter en bovendien is Elsa het contact met haar hartsvriendin Anna kwijtgeraakt. Ondanks alles lukt het haar elders een nieuw leven op te bouwen met haar man Willem. Het geluk had als hoge prijs dat Elsa het verleden moet doodzwijgen.

Vele jaren later, in de herfst van haar leven, als de hele familie van Elsa samen is op een mooie zondagmiddag besluit ze de waarheid over haar “foute’vader te onthullen en verteld haar verhaal aan haar gezin.

Bij het openslaan van het boek tref je twee pagina’s met treffende uitspraken aan. Na de inhoudsopgave volgt een mooi voorwoord van Maarten van Rossem, historicus. Hij neemt ons alvast terug naar de periode van de Tweede Wereldoorlog en het NSB-bewind in ons land. Na dit voorwoord begint het verhaal van Elsa. Het beslaat 44 korte hoofdstukken, allen voorzien van een titel die goed bij de inhoud van het hoofdstuk passen.

Nadat de roman is afgelopen volgen er nog wat pagina’s met feiten, cijfers, foto’s, naschrift van de schrijver, vier verhalen van mensen die het oorlogsverleden van hun familie met zich meedragen, waaronder Emile Ratelband, een dankwoord van de schrijver en een nawoord van de uitgever.

Ik heb na het voorwoord eerst het boek doorgebladerd en de info achter in gelezen voor ik aan het verhaal begon. Ik vond dit een goede aanvulling op het verhaal en interessant om te lezen omdat dit om echte mensen en hun verhalen ging. Over het taboe en de last die ze dragen.

Elmer den Braber heeft goed research gedaan en zich ingelezen, mensen gesproken en feiten nagezocht voor aan hij aan zijn roman begon.

Het verhaal is fictief en gaat over een fictief persoon maar is wel gebaseerd op alle verhalen en feiten die hij heeft aangetroffen.

De schrijfstijl is eenvoudig en af en toe een beetje oubollig maar dat past wel bij de tijdsgeest van het verhaal en ik vond het niet al te storend al had het tempo hier en daar wat hoger mogen liggen.

Het boek bevat wel wat spelfouten waar je niet altijd over heen leest. Dit wordt gelukkig bij een volgende druk gecorrigeerd want die waren af en toe voor mij wel storend.

Ik heb al veel boeken gelezen over de Tweede Wereldoorlog en de meeste daarvan gaan over de Jodenvervolging of over het verzet. Er zijn weinig romans over de andere kant, die van de NSB’ers en al helemaal niet over het gezin wat daar achter zit en de nasleep die zoiets kan hebben in de familie. Daarom was ik heel nieuwsgierig naar dit verhaal .

Het verhaal gaat over een gewoon gezin in oorlogstijd en alles veranderd als vader besluit zich aan te sluiten bij de NSB. Als je van vrijwillig kiezen kan spreken. Hij sloot zich aan om zijn zonen te behouden dat ze weggezonden zouden worden door de Duitsers. Vrijwillig of niet vanaf dat moment zou het een stempel drukken op zijn gezin.

Elsa verteld het verhaal aan haar gezin dat gespannen om haar heen zit in de huiskamer. Het wisselt van het nu naar de jaren van de oorlog en die volgen.

Bijna had ik vergeten dat Elsa niet bestaat maar een mengeling is van bestaande mensen en hun verhaal. Het einde van het verhaal brengt je weer met beide benen op de grond want zo’n eind kan alleen in een roman voorkomen al zou het geweldig zijn als dat ook in het ware leven zou gebeuren.

Ik heb het verhaal in één zucht uitgelezen en moest het even laten bezinken. Het idee dat mensen worden aangekeken voor wat een vader of opa in de oorlog heeft gedaan is eigenlijk absurd maar helaas aan de orde van de dag. Nog steeds worden mensen afgerekend om dingen die familieleden doen. Vooroordelen en oordelen is helaas iets waar we steeds tegen aan lopen. Er mag zeker niet worden vergeten wat er toen is gebeurd en wat de impact was en vele jaren later nog is voor veel mensen.

Het zou daarom geen kwaad kunnen als de jeugd tijdens hun schooltijd eens wat boeken zouden lezen over deze periode. En in dat rijtje zou dit boek niet misstaan.