Een origineel verhaal met meerdere lagen

'Amerikaanse Goden' had ik een jaartje geleden al gelezen in het Engels. Het was mijn eerste Neil Gaiman boek en je mag wel zeggen dat het boek mij gegrepen heeft. In feite, ook nu ik het in het Nederlands heb gelezen weet ik nu zeker dat dit boek één van mijn favoriete boeken ooit is.

Het verhaal begint in de gevangenis met een munttruc. Op het eerste gezicht vrij onschuldig, maar later zal blijken dat trucs, illusies en dromen een belangrijke rol spelen in het verhaal. Shadow is de gevangene in kwestie en wanneer hij vrijkomt blijkt dat hij een rol speelt in iets groters. Maar of hij slechts een pion is - een domme kracht die een man genaamd Mr Wednesday moet beschermen - of misschien wel een belangrijker schaakstuk in dit alles is moet nog blijken.

Shadow is ogenschijnlijk een simpel personage. Hij zegt niet veel en vindt het niet erg om als brute kracht te worden gezien en niets meer. Hij heeft niets meer te verliezen en gedraagt zich daar ook naar. Hij observeert wel echter en neemt alles goed in zich op. Stille wateren hebben diepe gronden is het gezegde, en dat geldt zeker voor Shadow.

Het opvallendste aan dit boek zijn natuurlijk de vele goden die uit vele mythologieën, religies en culturen stammen. Ze zijn allemaal vermomd als sterveling en zitten vast in Amerika, waar hun gelovers hen heen brachten als immigranten om ze vervolgens langzaamaan te vergeten. De stervelingen in Amerika gingen namelijk nieuwe goden aanhangen - media, technologie, zelfs snelwegen. En nu draait dit boek om de grote strijd tussen de oude goden die hun bestaan willen behouden en de nieuwe goden, die dan nu wel de macht hebben in Amerika maar weten dat ze die de volgende dag net zo goed weer verloren kunnen hebben.

Interessante vergelijkingen kunnen worden gemaakt tussen oude goden en immigranten: beiden zoeken de 'American Dream' als het ware, maar vaak blijkt na aankomst dat het niet helemaal was wat ze verwachten. Toch moeten ze er nu wat van zien te maken in Amerika en overleven koste wat het kost. Het boek geeft op een originele manier commentaar op deze American Dream en de immigranten beleving, waardoor dit boek na meer dan tien jaar ook nu nog heel actueel is. Er is ook kritiek op de consumptiemaatschappij en de waarden en normen waar mensen (met name Amerikanan) nu waarde aan hechten.

De strijd tussen goed en kwaad is niet een nieuw thema, maar past natuurlijk wel heel goed in een boek die letterlijk over goden gaat. Dromen, hoop, verlies en acceptatie. Al deze thema's worden goed uitgewerkt.

Door het boek heen zijn er korte intermezzo's waarin we een 'coming to America' verhaal meemaken van een god. Hieruit kan je opmaken dat de gewone mens ze naar dit nieuwe land brachten, maar dat met de tand des tijds het geloof steeds minder wordt totdat er geen waarde meer wordt gehecht aan de eens oh zo gevreesde goden. Je krijgt mee hoe de goden dit beleefden en wat ze deden om toch voort te kunnen leven. Dit is heel fascinerend om over te lezen.

De schrijfstijl is prettig en vol met symboliek en dubbele lagen. Voor mij was dit niet pittig om te lezen, maar wellicht is het voor anderen soms wel lastig om nou te beoordelen wat de schrijver nu eigenlijk bedoeld. Neil Gaiman zelf zei in een interview dat hij een beetje in de stijl van Stephen King schreef en dus zelf als auteur compleet afwezig bleef in het verhaal en de personages zelf hun verhaal te laten doen. King is misschien wel mijn favoriete schrijver, dus misschien was dat ook wel één van de redenen dat dit boek mij zozeer aansprak.

Het is een flink boek met wel twee soorten epilogen en zelfs een kort verhaal op het einde. Misschien werd het hierdoor een beetje langdradig, maar ik vond het prettig dat bepaalde onbeantwoorde vragen toch beantwoord werden in deze gedeelten.

Kortom, Amerikaanse Goden is in zowel Engels als Nederlands een aanrader. Het is een originele blik op het fantasy genre en zit boordevol kritiek op onderwerpen die vandaag de dag ook nog heel actueel zijn. Thema's worden goed uitgewerkt en het boek zit vol met verwijzingen naar mythologie en pop culture. Amerikaanse Goden is een diepgaand boek dat veel te zeggen heeft en dat graag deelt met de lezer waardoor je in het verhaal wordt gezogen en je er nog wel een hele tijd over na blijft denken.