Een liefdesgeschiedenis onder de rook van Baron 1898

Baron 1898 is de achtbaan die in 2015 in de Efteling is geopend. Bij de achtbaan hoort een verhaal, dat wordt verteld terwijl je in de rij staat en waaraan het thema van de achtbaan is ontleend. In dit geval is dat iets met een baron, een mijn en Witte Wieven. Hoe het in de Efteling wordt verteld, weet ik niet, want daar ben ik nog niet geweest en bovendien ben ik geen fan van achtbanen.
Het uiterlijk van de achtbaan is erg steampunk-achtig, zoals overigens wel meer gebouwen in de Efteling. Dat idee van steampunk-esthetiek is ook meegenomen in het boek Baron 1898 dat Jacques Vriens schreef voor de attractie. Dat is eerlijk gezegd ook de reden waarom ik het boek heb gekocht, het ziet er schitterend uit. Dat het een kinderboek is zegt veel, want die zien er over het algemeen beter ontworpen uit dan boeken voor volwassenen, en dit boek heeft ook standaard een harde kaft, wat je bij boeken voor volwassenen eveneens weinig ziet. Ook de tekst is goed verzorgd.

Natuurlijk heeft de Efteling meer boeken bij de attracties. De meeste attracties zijn immers gebaseerd op welbekende sprookjes, dus dat is makkelijk: sprookjesboeken! Dat er echter nauw wordt samengewerkt met een kinderboekenschrijver is iets dat relatief nieuw is volgens mij. Dat begon met Raveleijn (waar raven ridders zullen zijn), wat groots werd opgezet in samenwerking met Paul van Loon en wat resulteerde in een boek, een tv-serie en de grote attractie met parkshow.
Bij Baron 1898 lijkt de samenwerking minder nauw te zijn, maar er is dan toch dat boek dat bij de attractie hoort. Het is wel een wat vreemde combinatie, omdat het boek natuurlijk geen achtbaan is en evenmin over een achtbaan gaat. Het beschrijft alleen de achterliggende geschiedenis over de bouwer van de mijn (de mijn heet Baron 1898) en de manier waarop de mijn is ontstaan.

De aanbevelingstekst belooft heel wat: Witte Wieven, een geheimzinnige persoon Gustave, goudklompjes... Helaas wordt dat niet helemaal waargemaakt. Het verhaal is vooral een vertelling over liefde en trouw. Centraal staan de hoofdpersonen Doortje en Jochem en hun verhouding tot elkaar. Dat vind ik jammer, enerzijds omdat er wat betreft griezelen veel meer mogelijk was geweest, anderzijds omdat het blijkbaar onmogelijk is om tegenwoordig een verhaal met meisjes en jongens te schrijven waarbij ze gewoon (goede) vrienden zijn.

Jacques Vriens is geen onbekende als het gaat om verhalen rondom de mijnbouw. Zo schreef hij Tien torens diep, waar later een tv-serie van is gemaakt. Ook dat verhaal lijkt te draaien om liefde en trouw.
Waar Tien torens diep over de werkelijkheid van de steenkolenmijnbouw in Zuid-Limburg gaat, is Baron 1898 een sprookje over een goudmijn. Dat vergt enige flexibiliteit van de volwassen lezer, die weet dat in Nederland geen goudmijnen zijn - kinderen worden mogelijk eerder geprikkeld door het idee van een goudmijn in plaats van een steenkolenmijn. Vreemd is dat Vriens de hele bouw van de mijn, en de opbouw ervan, beschrijft als een steenkolenmijn, inclusief de gevreesde mijngassen, terwijl hij verzuimd te beschrijven wat nodig is voor mijnbouw in een moerasgebied.

Hoe het precies zit met die Witte Wieven blijft wat onduidelijk. Ik ken de Witte Wieven vooral uit Gelderland; de heide van Brabant en Limburg, waar het verhaal zich afspeelt, heeft zijn eigen legenden. Maar goed, ze zijn er, maar waarom? Ze lijken het goud te willen beschermen, maar falen, wat een wat onbevredigend einde is van die verhaallijn. Op zich vreemd, misschien is dat bedacht om meer mensen in de achtbaan te krijgen? Kortom: het verhaal van de mijn is niet erg overtuigend. Het kan zijn dat kinderen daar makkelijk overheen lezen.

Zoals ik eerder al schreef, is de uitvoering van het boek schitterend. Daarom is het jammer dat er enkele illustraties zijn die informatief moeten zijn, zoals een kaart van het gebied. De kaart ziet er ook schitterend uit, maar is zo klein afgedrukt dat de teksten erop niet te lezen zijn (ook niet met een vergrootglas of zo).

Ik denk dat het verhaal vooral aanslaat bij Efteling-fans, wat ook een duidelijke doelgroep is omdat het de merchandise van de achtbaan is. Jacques Vriens heeft ook voldoende fans en gezien de manier waarop hij met zijn tekst omgaat is dat terecht, je kunt je aan het boek geen buil vallen. Voor volwassen lezers die een fantasy-, horror- of steampunkverhaal verwachten is het verhaal door de uitwerking minder geschikt.