Geen normale mensen op Gotland

Dit is het eerste boek van Haakan Östlundh dat ik heb gelezen. Ik was me er niet van bewust dat het een zoveelste deel is in een reeks rond Fredrik Broman en dat is misschien wel jammer, omdat ik nu geen zicht had op de grote lijnen van de reeks en allerlei zaken die "geërfd" zijn uit het vorige boek (met name het ongeluk van Broman) voor dit verhaal niet ter zake doen en het verhaal zelfs vreselijk in de weg zitten.

Het verhaal speelt zich af op Gotland, een eiland in de Oostzee. En dan nog schijnt het vreselijk moeilijk te zijn om na te gaan wie op het eiland komt of er weer vanaf gaat, om maar te zwijgen van de situatie op het kleinere Faarö. Er worden wel plaatsnamen genoemd, maar het eiland komt niet tot leven, het had willekeurig welk ander eiland kunnen zijn. De beschrijving van de omgeving komt er dus bekaaid vanaf.
Dat geldt niet voor de personages: die worden uit en te na beschreven, met elk lek of gebrek. Er blijkt op dat hele Gotland geen mens te wonen met een normaal huwelijk of een gelukkig leven. Allerlei "weetjes" over de personages lijken vooral bedoeld te zijn om ze een achtergrond te geven, maar vervolgens wordt er niets mee gedaan (bijvoorbeeld de geldnood van de hoofdpersonen, of de vrouw van Gustav). Alle vrouwen tobben zich suf over hun relatie, alle mannen plegen overspel en piekeren zich ook suf over hun relaties. Het zijn ook erg veel personages, waarbij ik moeite had ze uit elkaar te houden (Fredrik en Henrik, lijkt erg veel op elkaar) en Malin en Maria,wat zo erg op elkaar lijkt dat die namen zelfs in de tekst verwisseld worden.

Malin is een Zweedse naam die ik ken uit Astrid Lindgrens Madieke van het rode huis (overigens een vreemde naam, aangezien in Zweden bijna alle huizen rood zijn, maar goed). Malin is in dat verhaal een zeer strenge vrouw voor wie Madieke bang is. Dat was dus het beeld dat ik van Malin had, en helaas werd ze niet sympathiek in het verhaal. Het is een hysterisch mens dat erg onzeker is maar naar buiten toe de moderne zelfstandige vrouw uithangt. Aan het einde is onduidelijk welke bedreigingen echt waren en welke niet, zoals die in de supermarkt: hersenspinsel, of een plotgat?

Opvallend is dat de hoofdpersonen bijzonder gedetailleerd worden beschreven, ook voor wat betreft herinneringen en emoties, maar dat het ene, toch tamelijk ingrijpende "geheim" heel bewust pas aan het einde wordt genoemd, eigenlijk als de dader al bijna gevangen is. Dat vind ik misleiding van de lezer. Het wordt een deus ex-machina. Er is sowieso weinig aandacht voor de handelingen van de dader, waardoor het verhaal ongeloofwaardig wordt. Dat wordt nu achter psychische problemen verscholen, maar ook gekken hebben hun routines.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat het een literaire thriller wordt genoemd, want een thriller is het niet. Alleen bij enkele cliffhangers wordt het een beetje spannend, maar de opbouw naar die cliffhangers is beneden de maat. Er zit teveel storing van niet-relevante achtergrondinformatie in het verhaal.

Literair is het boek ook niet. Dit is vooral te merken aan de alinea-opbouw, die is overgenomen voor de richtlijnen voor mensen die nog moeten leren lezen. Het komt daarom veelvuldig voor dat niet duidelijk is wie wat zegt of wie handelt. Dat maakt de vele dialogen erg verwarrend.

Het politiewerk, tja. Lastig om daarover te oordelen. Broman heeft geen geniale invallen, hij gaat niet af op intuïtie, hij heeft geen netwerk van informanten of iets dergelijka en dus moet hij terugvallen op het harde handwerk van data uitzoeken, wat hij dan ook nog uitbesteedt aan anderen. Hij doet niet veel meer dan over Gotland heen en weer rijden en mensen verhoren, zeker in de eerste helft van het verhaal.

Nee, dit is geen boek dat ik wil aanbevelen. Ook niet als je op vakantie wilt naar Gotland.