Geen makkelijke kost

Dit boek gaat over de een zwarte man met de achternaam ‘Me’ die op is gegroeid in het stadje Dickens, Californië. De vader van Me wordt, met verwijzing naar de actualiteit, zonder aanleiding in zijn auto doodgeschoten door de politie. Tot overmaat van ramp trekken alle inwoners weg uit Dickens. Vervolgen heeft Me – onder het mom van ‘vroeger was alles beter’ – bedacht om Dickens te redden door de slavernij weer in te voeren, de scholen te segregeren en ghettos te vormen. Me houdt er zelf ook een slaaf op na, Hominy, die marihuana moet verbouwen. Uiteindelijk moet Me zich voor het Hooggerechtshof in Washington verantwoorden.

Dit boek is pure satire, messcherp en brutaal eerlijk, en kan worden gezien als keiharde kritiek op progressief én zwart Amerika, omdat beide groepen zich de laatste decennia in slaap hebben laten sussen. Gisteravond was er op tv een interview met Beatty door Adriaan van Dis. Viel een beetje tegen. Beatty blijft heel erg op de vlakte, alsof hij niemand voor het hoofd wil stoten. Zo geeft van Dis bijvoorbeeld aan dat in alle media het woord ‘nigger’ – dat in het boek ontelbaar vaak voorkomt – angstvallig wordt vermeden en wordt omschreven als ‘the n-word’. Op zijn vraag of Beatty dat niet erg schijnheilig vindt komt een lang verhaal zonder echt antwoord te geven. En dat is nou toch juist waar dit boek over gaat?! Ik weet niet zo goed meer wat ik er nu van moet denken.

Daar komt nog een praktisch punt bij: voor dit boek moet je echt wel een native speaker zijn (veel taalkundige humor) en eigenlijk ook woonachtig in Amerika. Er zijn veel inside jokes. Een willekeurig rijtje onderwerpen: Godard / Wu-TangClan / Louboutin / Piaget / Catch-22 / Uncle Tom / (B)DSM-IV / Rosa Parks / Bikram / Little Rascals / David Schwimmer / Rodney King / Kafka / Watermelon / Compton Cookout. Kijk, misschien gaat bij elk woord wel een belletje rinkelen, maar dat is niet genoeg. Om het sarcasme en de humor te begrijpen moet je behoorlijk op de hoogte zijn van al deze termen. Er is nu een vertaling in de handel en ik ben erg nieuwsgierig hoe die uit de verf is gekomen. Misschien pak ik die er nog eens bij.

Volgens mij is dit een belangrijk boek over rassenrelaties en identiteit. Het heeft veel zeggingskracht en verdient alle lof die het gekregen heeft, maarrrr …. voor mij was ‘t ‘m gewoon ff niet.