Zonder Murat Idrissi

Deze novelle begint veelbelovend met een geologische sfeerschets over de scheiding tussen het Europese continent en het Afrikaanse continent. Wieringa is een zinnelijke lyricus met beschrijvingen over tektonische platen, aardverschuivingen en hoe woestijn- en oceaanvorming de twee 'werelden' van elkaar scheidt. Deze specifieke passage is absoluut klasse: 'De neanderthalervrouw wier gebeente op een dag gevonden zal worden in een grot in de Rots van Gibraltar, kan vanaf de flank van haar berg de berg aan de overkant zien. Ziet ze tekenen van menselijk leven daar? Zuilen van rook aan de horizon? Heeft ze gedachten over de ander? Het leven daar raakt niet aan het hare. Te ver weg.' De introductie is door dit soort bombastische beschrijvingen episch en groots, maar op een bepaalde manier ook weer relativerend in dat het landschap zich niet vormt naar menselijke logica. De rigide grenzen en scheidslijnen tussen landen, continenten en volkeren staan in ieder geval niet in de aarde geschreven; het majestueuze van die landschapsvorming dwingt tot een nederigheid naar oerkrachten die menselijke constructies overstijgen.

Wieringa weet echter de grootsheid uit zijn krachtige metafoor - de scheiding der continenten verenigd in twee Marokkaans-Nederlandse vrouwen die een economische vluchteling meesmokkelen - niet consequent door te zetten. Het grootste euvel daarin is dat de tragisch gestorven Murat Idrissi meer een schetsmatig concept blijft en totaal niet wordt uitgewerkt tot een volwaardig personage. Murat's aanwezigheid en de consequenties van zijn dood, lijken vooral bedoeld als vehikel om migrantenkinderen Illham en Thouraya te laten reflecteren op hun eigen vragen over ras, identiteit, afkomst en privilege. Maar het heeft iets kwalijks als én het perspectief van Murat volledig buiten beschouwing blijft én deze Nedermarokkanen door Wieringa weeral migrantenervaringen in een negatief licht worden geplaatst. 'Hitte/Harare' (2008) van Lodewijk Crijns vertelde al eens eerder exact hetzelfde verhaal over deze case, waarin naïef westers idealisme als een boemerang terugkomt omdat goede bedoelingen soms stinkende wonden maken. Het gevolg is een onbedoeld valse roman waarin complexe identiteitskwesties worden opgeworpen, maar die uiteindelijk vooral onafgewerkt voelt omdat Wieringa te veel laat liggen aan karakterpsychologie en geen geloofwaardige dynamiek schetst tussen de personages.