Veelbelovend debuut

Fascinerende kijk op zaken die in de bijbel weggedrukt zijn. Wat is de status van engelen in het grotere plaatje der dingen? Hoe moet Kain zich gevoeld hebben toen hij Abel vermoordde? Hoe zouden de mensen destijds de zondvloed ervaren kunnen hebben? Dit alles is ingebed in de verhaallijn van een Italiaanse wetenschapper die probeert om zijn eigen zintuiglijke waarneming m.b.t. engelen te koppelen aan een wetenschappelijke theorievorming.

Hoe interessant het ook allemaal klinkt; Knausgård weet het niet 574 pagina's lang boeiend te houden. Het is simpelweg teveel van het goede, zonder een kader waarbinnen al die aspecten tot een daverende climax komen. Vergelijk het met Ontdekking van de Hemel, maar dan zonder de memorabele karakters en het spannende verhaal. Na een bepaald punt kunnen zelfs de schokkende onthullingen als de dood van God en de nieuwe rol van de engelen niet meer ertoe leiden dat de spanning erin blijft. Het duurt maar en het duurt maar. En dan eindigt het hoogst bevreemdend wanneer het hele verhaal een staartje krijgt in het heden en een fictieve ik-figuur worstelt met zijn eigen zintuiglijke perceptie van de wereld, en dus eigenlijk de religie uit beeld raakt en de innerlijke worsteling van de mens als een vulkaan uitbarst. Geniaal gevonden, maar toch ook wel een anticlimax.

Het is echter overduidelijk dat Knausgård de soort schrijver is die op zoek gaat naar de grenzen van datgene wat je met taal kunt doen. Hij creëert in deze roman een wetenschappelijk ogende tekst die uiteindelijk volledig uit zijn fantasie is ontsproten, maar waarbij je tijdens het lezen het idee hebt dat het een gegronde basis heeft. Ik heb zelfs even moeten checken of de figuur Antinous Bellori niet daadwerkelijk bestaan heeft. De uitstapjes naar meer conventionele fictie- met name in hoe hij de bijbelverhalen ''tot leven brengt'' - zijn meteen ook de zwakke kanten van de roman. Ze zijn niet zo beeldend beschreven dat je daadwerkelijk mee wordt genomen in de wereld die het wil schetsen.