Lezersrecensie
de dichter en de drukker
Verloren illusies speelt in de jaren 1820-1821 in het provinciestadje Angoulême. De roman gaat over twee boezemvrienden, elk op hun eigen manier dichterlijke naturen. Lucien Chardon droomt van een literaire carrière, tracht met verheven gedachten de banaliteit van zijn eenvoudige afkomst te verdringen en schrijft gedichten. Zijn zielsverwant David Séchard heeft de drukkerij van zijn vader heeft overgenomen en hoopt op aanzien en rijkdom. David zoekt koortsachtig naar wat hem fortuin moet brengen: een procedé om goedkoop papier te vervaardigen, opdat boeken en ander drukwerk binnen de vermogens van eenieder komt te liggen.
Lucien is een onverbeterlijke Casanova. Hypocrisie en bedrog zijn hem niet vreemd, maar tegelijkertijd vertedert hij ook, juist omdat het hem aan ieder moreel besef lijkt te ontbreken. Balzac zet hem neer als een mooie jongen die de wereld naar zijn hand zet en eigenlijk liefde levert zoals hij dagbladstukjes schrijft, op de automatische piloot.
De ironie van deze verpletterend sarcastische roman is dat de ene vriend zich diep in de schulden steekt om papier te maken ter verspreiding van de waarheid, terwijl de ander weet wat voor veile nonsens er in de kranten staan. Hij heeft ze immers zelf geschreven.
Balzac schets ook de literaire wereld tijdens de Restauratie. Jong talent dat staat te trappelen om te worden uitgegeven, uitgevers die een manuscript becommentariëren zonder het te hebben gelezen, recensenten die het één vinden en het ander schrijven, of die een boek afkraken uit louter machtswellust, vriendjes die elkaar ophemelen, vijanden die elkaar te vuur en te zwaard bestrijden. Kortom: literatuur is keiharde handel. Balzac mag ons dan herhaaldelijk voorhouden dat eerlijkheid het langst duurt, maar met zijn bijtende satire bewijst hij voortdurend het tegendeel. In dat opzicht lijkt er in twee eeuwen overigens weinig veranderd .
Verloren illusies is naar hedendaagse normen vaak langdradig. Maar: nergens echt slap. Het talent van Balzac om figuren van vlees en bloed te scheppen is immers even alzijdig als dat van Dickens.
Lucien is een onverbeterlijke Casanova. Hypocrisie en bedrog zijn hem niet vreemd, maar tegelijkertijd vertedert hij ook, juist omdat het hem aan ieder moreel besef lijkt te ontbreken. Balzac zet hem neer als een mooie jongen die de wereld naar zijn hand zet en eigenlijk liefde levert zoals hij dagbladstukjes schrijft, op de automatische piloot.
De ironie van deze verpletterend sarcastische roman is dat de ene vriend zich diep in de schulden steekt om papier te maken ter verspreiding van de waarheid, terwijl de ander weet wat voor veile nonsens er in de kranten staan. Hij heeft ze immers zelf geschreven.
Balzac schets ook de literaire wereld tijdens de Restauratie. Jong talent dat staat te trappelen om te worden uitgegeven, uitgevers die een manuscript becommentariëren zonder het te hebben gelezen, recensenten die het één vinden en het ander schrijven, of die een boek afkraken uit louter machtswellust, vriendjes die elkaar ophemelen, vijanden die elkaar te vuur en te zwaard bestrijden. Kortom: literatuur is keiharde handel. Balzac mag ons dan herhaaldelijk voorhouden dat eerlijkheid het langst duurt, maar met zijn bijtende satire bewijst hij voortdurend het tegendeel. In dat opzicht lijkt er in twee eeuwen overigens weinig veranderd .
Verloren illusies is naar hedendaagse normen vaak langdradig. Maar: nergens echt slap. Het talent van Balzac om figuren van vlees en bloed te scheppen is immers even alzijdig als dat van Dickens.
3
Reageer op deze recensie
