Toch valt er heel wat te lachen

Misschien is Zware Tijden niet Dickens’ beste boek, maar toch was ik geïntrigeerd door de thematiek. “Met Zware tijden verklaart Charles Dickens de oorlog aan het zogeheten utilitarisme, In Zware Tijden voert Dickens de ideeën van het utilisme door tot in het absurde. De politicus en schoolmeester Gradgrind gebruikt het utilisme namelijk niet alleen als een methode om economische rapporten op te stellen, maar als levensfilosofie. In de omgang met zijn medemens – inclusief zijn eigen vrouw en kinderen – laat hij zich leiden door kosten-batenanalyses. Zijn lijfspreuk luidt dan ook: ‘Het enige wat we in deze wereld nodig hebben, zijn de feiten!’ Voor de wereld van gevoelens en poëzie is er geen plaats.
De plaats van handeling is de stad Coketown. In deze stad vormt de industrie het belangrijkste middel van bestaan. Men woont om de fabrieken heen en de werkomstandigheden zijn slecht. Tussen al deze ellende woont ook de lieftallige Louisa Gradgrind met haar familie. Zij is zeer gevoelig en trekt zich het lot van de arbeiders aan. Haar omgeving schijnt daar echter geen aandacht voor te hebben en dat doet haar verdriet. Dickens verpakt het verhaal in bijtende ironie. Naast alle ellende die er beschreven wordt valt er ook heel wat te lachen. Er zijn goede mensen en er zijn slechte mensen. En er zijn ook slechte mensen, die ‘bekeerd’ kunnen worden. Als een soort sprookje komt uiteindelijk alles nog goed, al moet er een vreselijk offer vallen. De slechten worden ontmaskerd en het goede overwint. Er is hoop, want de kracht van het goede is onuitwisbaar.
Ik vond Zware Tijden een prachtig document over hoe het leven er in die tijd heeft uitgezien. Bovendien spannend en met een plot, dat je op het einde het boek steeds sneller doet lezen.