Een krachtige verhaallijn die eindigt als luchtspiegeling

Marokko, Tanger, 1956. In de hitte en drukte van de Afrikaanse stad, lukt het de Amerikaanse Alice maar moeilijk om te aarden. Haar man is lange dagen van huis, ze heeft last van angstaanvallen en kan de warmte slecht verdragen. Alice vereenzaamt en komt hun appartement niet meer uit. Als onverwachts haar daadkrachtige en extraverte oud-vriendin Lucy op de stoep staat, krabbelt Alice weer op. Maar naarmate Alice zich sterker voelt, twijfelt ze steeds meer aan haar huwelijk, haar vriendschap met Lucy, de verhuizing naar Tanger en uiteindelijk aan haar verstand.

Christine Mangan studeerde Engelse taal- en letterkunde en debuteert met Fata Morgana. In Amerika werd het boek, met als titel Tangerine, zo goed ontvangen dat inmiddels de filmrechten zijn verkocht. Aan schrijfvaardigheden geen gebrek, wat onder andere blijkt uit de fijne zinsopbouw en Mangans poëtische beschrijvingen over het zinderende Marokko. De geuren van de soek, de drukte en het lawaai van de medina, de smaak van de muntthee, je ziet het levendig voor je.

Een ander kunstje dat Mangan fantastisch toepast is de inzet van perspectiefwisselingen. Het verhaal wordt afwisselend verteld vanuit Alice en Lucy, die dan weer vertellen over het verleden en dan weer over hun belevenissen in 1956, het heden. Stukje bij beetje wordt duidelijk wat zich in het verleden heeft afgespeeld en wat ten grondslag ligt aan de conditie van hun vriendschap. De overgangen van Alice naar Lucy zijn heel natuurlijk, ze vloeien probleemloos in elkaar over. Langzaam wordt hun vriendschap broos en blijkt dat er iets tussen de twee vriendinnen is voorgevallen. Mangan weet heel subtiel onrust te zaaien. Je krijgt argwaan en twijfel. Iets klopt er niet. Constant blijf je alert en vraag je je af wat er gebeurd kan zijn. Wie van de twee is de onbetrouwbare verteller, de voor depressie gevoelige Alice, of de impulsieve Lucy?

“Het was alsof haar verhaal versteend was, zodat het eigenlijk haar verhaal niet meer was, zodat ik haar niet geloofde toen ze zei dat het verschrikkelijk was. Ik geloofde er helemaal niets van.”

In het eerste deel slaagt Mangan er perfect in zaadjes van twijfel te zaaien en de spanning bouwt zich op. Mangan zorgt met haar zorgvuldig gekozen woorden voor een beklemmende setting. In het tweede deel lijkt dat wat te bekoelen en keert de rust weder wanneer de twee vriendinnen vanuit het drukke, vieze en donkere Tanger, naar het rustige, frisse en lichte Chefchaouen afreizen. Maar de rust is niet van lange duur als er snel meer duidelijkheid komt over het verleden van Alice en Lucy. Het boek komt in een stroomversnelling, maar eindigt in een anticlimax. De verhaallijn leek uniek, maar blijkt helaas voor de hand liggend.

Fata Morgana is niet gemakkelijk in een bepaald genre te plaatsen. De cover belooft een zinderende pageturner over vriendschap tussen twee vrouwen. Ambo Anthos bestempelt het boek van Mangan als roman. Maar de lezer die een sprookjesachtig liefdesverhaal in het warme Marokko verwacht, komt bedrogen uit. Het boek bevat een vleugje romantiek, maar vooral veel sluwheid en spanning. Een luchtspiegeling, een koortsdroom, een fata morgana, dat is de beste omschrijving van het boek. Wat je denkt te zien, kan ineens vervlogen zijn.