genuanceerd verhaal over familiebanden

Edward Docx snijdt in Laat los mijn hand een moeilijk onderwerp als euthanasie op een bevattelijke en genuanceerde manier aan. Hoewel Docx’ stijl erg toegankelijk is, is het absoluut geen gemakkelijk boek. Tussen de regels worden pertinente vragen gesteld waar de lezer niet zomaar aan kan voorbijgaan.

Louis’ vader heeft ALS en wil graag zelf over zijn laatste momenten beslissen. Omdat euthanasie in Engeland illegaal is, gaat hij samen met zijn jongste zoon naar Zwitserland. Hoewel ze in eerste instantie nog hun best doen om de tocht als plezierreisje af te doen, is het onmogelijk om het doel van de reis te negeren. Wanneer Ralph en Jack, de elf jaar oudere broers van Louis, hen halverwege vergezellen, laaien de discussies voor en tegen euthanasie hoog op.

“Ik had hier allemaal nooit mee moeten instemmen.” Louis laat er van in begin geen twijfel over bestaan dat hij een hevige tweestrijd met zichzelf levert. Enerzijds wil hij niets liever dan zijn vader op elke mogelijke manier steunen en helpen, anderzijds is hij er nog niet klaar voor om zonder zijn vader door te gaan. Zijn twijfels worden verder aangewakkerd door de halfslachtige houding van zijn vader ten opzichte van zijn eigen dood en de openlijke weerstand van zijn broers tegen het idee.

Docx houdt de werkelijke intenties van de vader ook voor de lezer achter; manipuleert hij zijn zonen of legt hij werkelijk zijn lot in hun handen. Dit zorgt voor een spanningsboog omdat je als lezer wilt weten of hij al dan niet voor euthanasie zal kiezen en in welke mate hij nog beïnvloedbaar is. Ook de verhouding tussen de broers – een combinatie van loyaliteit en jaloezie – is nooit helemaal eenduidig. Dat zorgt voor een spel waarbij je voortdurend heen en weer geslingerd wordt tussen je sympathieën voor de verschillende personages.

Hun geloofwaardigheid wordt nog versterkt door de goeie dialogen. Je hoort de emoties tussen de regels, het timbre van de verschillende stemmen, de lachjes tussen de woorden. Zelfs wat onuitgesproken blijft voel je haarscherp aan. De emotionele rollercoaster van de personages wordt perfect gevat in de toonwissels van het verhaal. Het banale wordt afgewisseld met humor die dan weer prompt overgaat in een dramatische herinnering, een woede-uitbarsting of een emotionele discussie. Docx brengt al deze schakeringen op een natuurlijke en geloofwaardige manier en tekent zo het portret van een complex gezin dat je na het lezen van dit boek door en door kent.

Erg mooi is de manier waarop het belang van rituelen naar voren geschoven wordt. Aan elke vakantie gingen dezelfde voorbereidingen vooraf. Dat schept een kader en helpt zowel de vader als de broers om op iets tastbaar terug te vallen als de emoties dreigen te overheersen. Anderzijds zorgt elk ritueel ook voor weemoed.

Soms is de beeldspraak wat ver gezocht en moet je een zin meermaals lezen om er betekenis in te vinden maar de unieke manier waarop Docx gestalte geeft aan de personages en de vinger precies op wonde legt, maakt dat het verhaal raakt. Naar het einde toe verhoogt Docx het ritme en gaat uiteindelijk iets te snel, al weet hij toch nog met een verrassende apotheose te komen.
Dit boek is een mooie manier om de discussie over waardig sterven te voeren omdat het niet uitgaat van het grote gelijk van de voor- of tegenstanders. Door te vertrekken vanuit een realistische gezinssituatie overstijgt het boek het puur filosofische van de vraag, en plaatst het het dilemma midden in het leven van de lezer. Door de toegankelijke stijl ga je mee op in het verhaal en word je verplicht om na te denken over fundamentele vragen.