Eigenlijk was het initiële plan om het over The Women's Prize for Fiction 2021 te hebben, maar toen dacht ik: waarom zou ik het limiteren tot enkel die prijs? Er zijn namelijk het jaar rond steeds longlists en shortlists die onze aandacht grijpen en die boeken laten omhoogschieten op onze 'te-lezen-lijst'. We zijn nu augustus 2021, welke long- en shortlists zijn er nu 'actief', welke boeken staan erop, en welke boeken gaan jullie daarvan lezen?

Nationaal én internationaal 

Natuurlijk zijn er het hele jaar rond wel literaire prijsuitreikingen te vinden. Hier op Hebban, binnen Nederland, binnen Europa en wereldwijd. Het is een onbegonnen taak om ze allemaal te volgen (of überhaupt van het bestaan te weten) en de boeken op de long- en shortlists zijn niet altijd al naar het Nederlands vertaald. Dat is absoluut een nadeel voor de uitsluitend Nederlands lezenden onder ons en dat zal de aantrekkingskracht van bepaalde prijzen misschien beïnvloeden.

Nationaal gezien hebben we in de eerste helft van het jaar de prijs waar de meeste literatuur-minnende ogen op gericht zijn, de Libris Literatuur Prijs. Daar hebben we dit jaar veel aandacht aan geschonken in het Literatuurcafé met het meeleesboek Cliënt E. Busken (wat ook de uiteindelijke winnaar werd) en de wedkantoren. 

Ik wil graag focussen op de prijzen die (in ieder geval grotendeels) onder de noemer 'Literatuur' vallen en die nu actief zijn. 

De Booker Prize 

Op 27 juli 2021 werd de longlist bekend gemaakt van deze beroemde prijs. De dertien boeken op de longlist zijn heel verscheiden en een mooie mix van reeds gelauwerde auteurs en (relatieve) nieuwkomers.

Je vraagt je misschien af welke boeken er in aanmerking komen om deze prijs te winnen? Het boek moet fictie zijn en oorspronkelijk geschreven in het Engels, gepubliceerd in het Verenigd Koninkrijk of in Ierland (selfpub is niet toegestaan) en verschenen in het jaar dat de prijs wordt toegekend. De nationaliteit van de auteur is niet van belang. 

• A Passage North, Anuk Arudpragasam (Granta Books, Granta Publications)
• Second Place, Rachel Cusk, (Faber). Nederlandse vertaling Tweede plaats
• The Promise, Damon Galgut, (Chatto & Windus, Vintage, PRH). Nederlandse vertaling De belofte
• The Sweetness of Water, Nathan Harris (Tinder Press, Headline, Hachette Book Group)
• Klara and the Sun, Kazuo Ishiguro (Faber). Nederlandse vertaling Klara en de zon 
• An Island, Karen Jennings (Holland House Books)
• A Town Called Solace, Mary Lawson (Chatto & Windus, Vintage, PRH)
• No One is Talking About This, Patricia Lockwood (Bloomsbury Circus, Bloomsbury Publishing). Nederlandse vertaling Hier hoor je niemand over
• The Fortune Men, Nadifa Mohamed (Viking, Penguin General, PRH)
• Bewilderment, Richard Powers (Hutchinson Heinemann, PRH). Nederlandse vertaling Verwilderd
• China Room, Sunjeev Sahota (Harvill Secker, Vintage, PRH)
• Great Circle, Maggie Shipstead (Doubleday, Transworld Publishers, PRH)
• Light Perpetual, Francis Spufford (Faber)

Zoals je ziet is het dus onmogelijk om de volledige longlist op dit moment in het Nederlands te lezen. Vier boeken zijn op het moment van schrijven uitgebracht in onze prachtige taal en eentje verschijnt in september in de Nederlandse vertaling (op dat moment verschijnt trouwens ook pas de oorspronkelijke Engelstalige editie). 

Een leuk weetje: De Booker Prize is eigenlijk opgericht om het engelstalige boek op hetzelfde 'niveau' te krijgen als het franstalige. De Prix Goncourt was al jaren een heel belangrijke prijs die internationaal veel aanzien oogstte. En daar waren de engelstaligen toch een beetje jaloers op...

De shortlist verschijnt al op 14 september 2021 en de uiteindelijke winnaar wordt 3 november bekend gemaakt. Het is dus een kwestie van doorlezen als je ze voor die tijd allemaal gehad wil hebben!

Bewilderment (Verwilderd) zorgt voor een teleurstelling onder de fanatieksten van de fanatieksten. Dit boek is nog niet verschenen en ligt pas in de boekhandel een week ná de bekendmaking van de shortlist. 

Weten jullie trouwens nog wat de winnaar van de vorige jaren was? In 2020 won Shuggie Bain van Douglas Stuart en in 2019 waren er twee winnaars, wat tot heel wat controverse leidde. De testamenten van Margaret Atwood en Meisje, vrouw, anders van Bernardine Evaristo werden beide gekroond en daarmee werd de vooropgestelde regel van één winnaar gebroken. Evaristo was de eerste gekleurde vrouw die de prijs in ontvangst mocht nemen. Met name dat dit historische feit moest 'gedeeld' worden, vonden velen een vervelende zaak. Van Meisje, vrouw, anders loopt op dit moment ook een leesclub op Hebban. 

En die leesclub is... een perfect bruggetje naar onze volgende prijs die op dit moment hot is.

Europese Literatuurprijs 

Voor deze prijs is heel veel aandacht op Hebban en dat is altijd leuk. We zitten ondertussen in de fase van de shortlist en daar zijn twee leesclubs aan gekoppeld. Die leesclubs zitten ondertussen al in de discussie-fase, dus heb je De jaren van Annie Ernaux of Meisje, vrouw, anders van Bernardine Evaristo gelezen? Dan kan je daar nog altijd aansluiten. 

Welk boek kan voor deze prijs in aanmerking komen? De Europese Literatuurprijs bekroont een roman geschreven in een taal van een land dat behoort tot de Raad van Europa. Tevens bekroont de prijs de Nederlandse vertaling van de roman, die geldt als voorbeeld van een excellente vertaling. De Nederlandse vertaling moet in het voorafgaande kalenderjaar verschenen zijn. De longlist bestaat uit twintig titels, die minstens uit tien verschillende landen moeten komen.

De Europese literatuurprijs wil de literaire diversiteit en de culturele rijkdom van Europa benadrukken.

Wil je meer achtergrond betreffende de boeken op de longlist? Dan kan je de artikelen in de reeks vertalersgeluktoernee lezen. De vertalers worden bij deze prijs extra in het zonnetje gezet. Een mooie waardering voor al het werk dat zij verzetten, zodat wij van deze interessante, oorspronkelijk niet-Nederlandstalige, literatuur kunnen genieten.

De winnaar voor het jaar 2021 van deze prijs wordt op zaterdag 6 november bekend gemaakt, tijdens het Crossing Border Festival in Den Haag. Heb jij een voorkeur voor wie er moet winnen?

Eigenlijk is Meisje, vrouw, anders ook wel een goede basis om ook de volgende prijs aan te kondigen. Bernardine Evaristo is namelijk dit jaar de voorzitter van de jury van... 

The Women's Prize for Fiction

Toen er op de shortlist voor de Booker van 1991 geen vrouwelijke auteurs terug te vinden waren, besloten een groep mensen uit de boekensector samen te komen en na te denken over het belang van vrouwen in de literatuur. Verschillende gesprekken later ontstond daar de Women's Prize for Fiction uit.

In 2020 bestond de prijs 25 jaar. Ter ere van dat jubileum werd er een 'Winnaar der Winnaars' verkozen door het publiek. Chimamanda Ngozi Adichie mocht pronken met deze titel voor haar boek Een halve gele zon. 

In 1996 werd de prijs voor het eerst uitgereikt, aan Helen Dunmore voor A Spell of Winter (niet vertaald in het Nederlands). In de jaren die volgden mochten onder andere Zadie Smith, Barabara Kingsolver, Téa Obrecht en Naomi Alderman zich bij de winnaars voegen. Alle winnaars van de afgelopen 25 jaar zijn terug te vinden in deze lijst. 

Op 10 maart werd de longlist voor de prijs van 2021 bekend gemaakt en op 28 april volgde de shortlist. 

• How the one-armed sister sweeps her house van Cherie Jones.
• No one is talking about this van Patricia Lockwood. Nederlandse vertaling Hier hoor je niemand over (zie Booker Prize)
• Transcendent Kingdom van Yaa Gyasi. Nederlandse vertaling Verheven koninkrijk
• Unsettled Ground van Claire Fuller. 
• Piranesi van Susanna Clarke. De Nederlandse versie heeft dezelfde titel en kwam bij verschijning al aardig in de spotlight hier op Hebban, door middel van een leesclub. 
• The Vanishing Half van Brit Bennett. Nederlandse vertaling De vervlogen helft

De boeken die in aanmerking komen moeten oorspronkelijk geschreven zijn in het Engels door een vrouwelijke auteur. Ook hier maakt de nationaliteit van de auteur niet uit. De boeken moeten gepubliceerd zijn tussen 1 april (2020) en 31 maart (2021). De winnaar wordt 8 september bekend gemaakt. Dus je hebt nog precies een maand om alle titels te lezen!

Natuurlijk zijn er nog veel meer actuele prijzen te noemen zoals de Jan Wolkers Prijs en de Libris Geschiedenis Prijs. Hier zitten geregeld mooie literaire werken tussen de overwegend non-fictie boeken. Kijk jij daar ook naar uit?

Nu...dé vraag! Laat jij je beïnvloeden door dit soort lijsten? Ben jij het soort lezer die bij de bekendmaking van een long- of shortlist/winnaar direct het boek opzoekt en reserveert bij de bieb (of aankopen)? Lees jij wel eens een hele long- of shortlists? 

En nog belangrijker. Ben je het dan ook vaak eens met de jury? Vind je de winnaars altijd de beste boeken van de shortlist? Of leidt het heel vaak tot een teleurstelling als je zo een prijswinnend boek leest, en sla je het net daarom over?