Bijzonder debuut voor selecte doelgroep

Robert van Oirschot is ondernemer en organisatieadviseur. Als auteur had hij al een managementboek en een graphic novel op zijn naam staan. Met 'Droog' probeert hij het nu als romanschrijver.

In 'Droog' is de hoofdrol weggelegd voor amateurbokser Antonie Donkers, die zijn geld verdient met boksen, eerlijk werk en het nodige gesjacher in het criminele circuit. Naast Antonie spelen zijn geliefde Helena en hun beste vriend Johan een centrale rol in het verhaal. Antonie en Johan hebben een plan opgevat om een klein fortuin te verdienen door matchfixing. Hun plan loopt echter niet zoals ze van tevoren hadden bedacht: Antonie verliest (zij het niet opzettelijk, zoals de intentie was) en speelt zich hiermee onbedoeld in de kijker van Theo ‘De Slachter’ Jansz, de koning van de Amsterdamse onderwereld, die een klein fortuin verliest door deze gang van zaken. De Slachter wil zijn geld terug en het liefst gisteren. Met de invoering van de drooglegging weet Antonie de situatie in zijn voordeel te draaien en binnen de bende van De Slachter een belangrijke positie te veroveren, maar dat is niet genoeg. Hij wil de nieuwe Baas worden.

Tot zo ver het deel van het verhaal dat overeenkomt met de verwachtingen die bij de lezer worden gewekt met de flaptekst. Het is rauw, vlot, beeldend en boeiend. Dat dit nauwelijks de helft van het boek betreft en in de overige gedeelten vooral aandacht wordt besteed aan politieke kwesties, valt nergens uit op te maken, en daar wringt de schoen. De (fictieve) drooglegging wordt genoemd, evenals ‘de feitelijke politieke en sociale situatie’, maar in deze context komt het over alsof alleen de consequenties hiervan voor Antonie, Helena en Johan aan bod komen.

Van Oirschot kiest voor een wel heel bijzondere, bijna experimentele benadering, wat bewonderenswaardig is maar tegelijkertijd haaks staat op wat op de kaft beloofd wordt: “In Droog verweeft hij de fictieve drooglegging tijdens de jaren ‘20 van de vorige eeuw naadloos met de feitelijke politieke en sociale situatie in die tijd”.
De keuze voor het woord ‘naadloos’ in deze kreet is misplaatst. Er is namelijk niets naadloos aan hoe de verschillende verhaallijnen in dit boek worden verweven. Van Oirschot hanteert twee totaal verschillende schrijfstijlen: een beeldende, verhalende stijl voor de delen rond Antonie en een stijl die verslaggevend en journalistiek aandoet voor de passages rond de politieke verhaallijnen. Dat is niet erg, want de auteur is in beide stijlen consistent en voert deze tweedeling door het gehele boek keurig door. Er is duidelijk over nagedacht en een dappere keuze, maar het zal niet iedere lezer kunnen bekoren.

Dat de auteur grondig research heeft verricht voor zijn debuutroman is helder. Met name in de delen die gaan over politiek en sport komt zijn kennis over deze onderwerpen duidelijk naar voren. De (fictieve) dialogen tussen bestaande en fictieve politieke kopstukken komen authentiek over en de auteur voelt zich duidelijk thuis in dit taalgebruik. Met de taal van de straat komt Van Oirschot echter minder goed weg: de dialogen tussen Antonie en zijn medepersonages voelen in woordkeuze wat geforceerd aan en de lezer struikelt met grote regelmaat over termen die in de jaren ’20 nog niet bestonden, zoals “Je ding doen” (p.282) in 1928?

Kortom: 'Droog' is een interessant en bijzonder debuut dat getuigt van lef en kennis van de auteur, maar het is ook een debuut dat er veel baat bij had gehad wanneer het eerlijker in de markt was gezet. Afgaand op de flaptekst verwacht de lezer een onderhoudende, spannende roman of zelfs een thriller en dat is het gewoon niet. Er wordt gemikt op een zo breed mogelijk publiek in plaats van op het juiste publiek. Hierdoor wordt 'Droog' eerder afgerekend op wat het niet is dan dat het wordt gewaardeerd om wat het wel is, en daarmee worden zowel boek als auteur tekort gedaan. 'Droog' verdient het absoluut om gelezen te worden, maar dan wel door de juiste doelgroep.