Uit het daglicht

Filip Keyaert debuteerde in 2021 met de roman ‘Sterven met Tussenpozen’, over een videotheekmedewerker in het Aalst van de jaren ’80. Met zijn tweede boek, de novelle ‘Uit het Daglicht’, geeft hij de lezer een kijkje achter de schermen van een groezelige sekscinema in het Brussel van 1979, waar de cynische flapuit Sonja de kaartjes verkoopt.
Wat allereerst opvalt is de kaft, die duidelijk geïnspireerd is door filmposters en de typische neonroze kleur, die ook in de punkscene erg geliefd was eind jaren ’70. De novelle voert de lezer mee naar een dag uit het leven van Sonja en het andere hoofdpersonage Marcel, de filmoperator. Sonja vult haar dagen met het verkopen van kaartjes, het herinrichten van de etalage en het geven van haar ongezouten en vooral ongevraagde mening aan en over de klanten. Haar werkomgeving is dusdanig deprimerend dat de lezer onmiddellijk begrijpt waarom Sonja is hoe ze is. Helaas mist het boek in dat opzicht wat balans of nuance, het is allemaal zo uitzichtloos dat je er als lezer plaatsvervangend moedeloos van wordt.

Keyaerts liefde voor en kennis van films komt vooral goed uit de verf door de ogen van Marcel. De manier waarop Marcel liefdevol en vol bewondering kan spreken over de pornofilms die hij draait in het grauwe, naargeestige theater is ronduit aandoenlijk. Gedurende de dag waarop we Sonja en Marcel volgen maken we kennis met Sonja’s vriendinnen Angela en Gilberte, enkele buurtbewoners en de klanten van de cinema bis. De uitwerking van de personages is voldoende voor de rollen die zij vervullen, en de stijl en vorm van het verhaal zijn bijzonder en interessant.

‘Uit het Daglicht’ is even vluchtig als een bioscoopbezoek, maar stemt zeker tot nadenken. De dialogen voelen in het begin wat onnatuurlijk aan waar Sonja aan het woord is, maar Keyaert herstelt zich snel en laat zich nergens verleiden tot politieke correctheid of het herschrijven van de geschiedenis door de hedendaagse wokeness, wat het tijdsbeeld realistisch houdt.

Uit het nawoord spreekt wederom de enorme liefde van de schrijver voor cinema en alles wat erbij komt kijken, maar die liefde lijkt hem ook te verblinden voor enig vrouwelijk perspectief en de nare kanten van het pornowereldje. Iets minder lof voor de mannelijke makers en op zijn minst erkenning van de gruwelijke ervaringen van Linda Lovelace in relatie tot het ‘alom geprezen “Deep Throat”’ waren op zijn plaats geweest, vooral omdat Keyaert aangeeft dat zijn boek deels bedoeld is als huldeblijk voor de vrouwen die de hoofdrollen vervulden in deze films. Dan zou erkenning van misstanden rondom deze vrouwen de eerste stap moeten zijn, of Keyaert had zich in zijn huldeblijk moeten beperken tot de erotische cinema op zich. Zoals andere mensen nog steeds, ondanks alles, de muziek van Gary Glitter kunnen waarderen, John Wayne Gacy een goede schilder vinden, of met nostalgie terugdenken aan de presentatiekunsten van Jimmy Savile.