Weinig ontwikkeling van de protagonisten

Esther Danielle (ED) Vermeulen is geboren in Rotterdam en verloochent haar geboortestad nimmer. Marit Johansen is detective en heeft haar Bureau MaRiT op het Noordereiland in dezelfde plaats. Met bijna militaire discipline ontstaan steeds drie zaken die telkens twee dingen gemeen hebben: ze spelen in of rond Rotterdam en schreeuwen om een oplossing. Zo was het in haar eerste boek en zo is het nog steeds in alweer haar vierde boek. Zelfs over de titel bestaat geen onduidelijkheid: Bureau MaRiT 4 / BM4.

In Bureau MaRiT 4 krijgt privédetective Marit Johansen dus weer met drie zaken te maken. Als eerste wordt Marit benaderd omtrent een beschuldiging van het beschadigen van de auto van Jan en Sjaan van Bremen. Ze wonen in Crooswijk, en zijn ervan overtuigd dat Huib en Martine Koevoets, hun buren waarmee ze al lang in onmin leven, de daders zijn. Daarnaast vraagt rechercheur en vriend Dix Boeks haar assistentie bij het merkwaardige overlijden van Joop Nijkerk, getrouwd en vader van twee kinderen. Zijn lichaam is gevonden in de sauna van een homofiele man. Als derde wil Marits collega, privédetective Jack Stevens, haar hulp bij een zaak van vermeend overspel door Leendert van Rosmalen.

Met deze drie zaken op haar bordje lijkt de economische crisis die Nederland op dit moment in zijn ban houdt, aan Bureau MaRiT voorlopig voorbij te gaan.
Drie politionele zaken volledig afhandelen in een boek van amper 200 pagina’s is geen sinecure. Wil je dat tot een goed einde brengen dan moet je concessies doen aan complexiteit, emotionele lading en psychologische lagen. Met die handicap heeft de auteur ook te maken gehad want de zaak van de autobeschadiging kan nauwelijks een zaak genoemd worden. Het lijkt meer een uitzending van de tv-serie 'Bonje met de buren' waarin al snel een oplossing voorhanden blijkt te zijn; exit zaak één.

Anders is het met de saunamoord en de overspelzaak. Hier maakt de auteur echt werk van en diept ze de karakters uit tot de niveaus waar de verhaallijn om vraagt en het format het toelaat. Met vaardig speurwerk waarbij de twee mannelijke collega’s (Dix en Jack) voortdurend het onderspit delven voor de intelligentie en logica die Marit Johansen toch als sterkste eigenschap heeft. Dus feitelijk twee verhalen die qua opzet en gewicht gelijkwaardig zijn, en aantrekkelijk om te lezen.

De keuze van Esther Vermeulen om strak aan het gekozen format vast te houden, zal ooit toch als een knellende halsband moeten gaan voelen. De drie uitgesproken specifieke karakters die de hoofdrollen vertolken, ontbreekt het aan ruimte voor verrassingen of om iets nieuws te brengen. Het zijn de zaken die voor variatie moet zorgen. Dat betekent veel terugkerende items die in de vier verschenen boeken al eerder opgesomd zijn. Daar kan zelfs de extra informatie over Rotterdam geen verandering in brengen. Van enige ontwikkeling of groei van de drie protagonisten is dan ook nauwelijks sprake.

Omdat dit keer bij één zaak de achtergrond ook vanuit het perspectief van de dader is belicht, is dat verhaal het meest volledige. Die overwegingen zijn door de auteur sterk neergezet, het is alleen jammer dat de oplossing te snel zichtbaar wordt. Wellicht is dat ook een gevolg van het gekozen format. Bij een eerder boek van Bureau MaRiT is al gesteld dat het met het talent van Esther Vermeulen wel goed zit, maar dit niet volledig tot zijn recht kan komen in drie korte verhalen. Of deze stelling juist is kan alleen worden vastgesteld bij een opvolger met dat ene oersterke verhaal. Het bericht dat dit binnenkort staat te gebeuren, heeft de nieuwsgierigheid snel opgewekt. Want binnen het huidige format lijkt alle speelruimte al benut!