Lezersrecensie
'Mist' laat zien dat zelfs een debuutroman met vijf sterren beloond kan worden
'Mist' is geschreven door Eric Corton (1969). Corton is bekend van radio en televisie. Naast voice-over presenteerde hij op radio onder andere 'De Nieuws BV' (2015-2016), 'Met het Oog op Morgen' (2015-2017) en sinds 2021 is hij werkzaam bij 'KINK'. Bij de televisie presenteerde hij het autoprogramma 'De Garage' (2007) en heeft hij in verschillende series meegespeeld waarvan de bekendste 'Penoz'a en 'Mocro Maffia' zijn. Daarnaast staat hij als acteur op de planken van het theater, die hij regelmatig afwisselt met een muziekoptreden waar hij zijn kunsten als zanger en gitaarspeler laat zien. Bovendien is hij politiek actief voor GroenLinks in zijn woonplaats Amsterdam. Eerder schreef Corton twee boeken met een autobiografisch tintje 'Wilde wereld', een bundel met persoonlijke verhalen uit Afrika en 'Auto-biografie', een op speciale wijze geschreven autobiografie aan de hand van auto’s en de verhalen die daaraan vastzitten. 'Mis't is zijn romandebuut in fictie.
In 'Mist' ontmoeten we Louis Koch, 56 jaar, gescheiden, vader, alleenwonend en alcoholist. We zijn aanwezig op de première van zijn eerste zelf geschreven en geregisseerde speelfilm. In zijn film heeft hij als plot een steeds terugkerende droom verwerkt die hem al vanaf zijn tienerjaren teistert. Een droom waarin een man tijdens een gierende storm een groot houten Jezusbeeld begraaft in een tuin. Doordat Louis vanaf zijn 16de al een flinke voorliefde voor drank heeft, zitten veel van zijn herinneringen opgesloten in de dichte mist van beneveling. Louis weet dan ook niet meer waar de oorsprong van de droom ligt en of het überhaupt op waarheid berust. Wanneer hij op de première wordt aangesproken door een als journaliste voordoende jonge vrouw die vraagt hoe hij aan het plot komt, omdat deze verdacht veel overeenkomsten vertoond met een moord die in de woonplaats waar Louis is opgegroeid heeft plaatsgevonden, gaat Louis uiteindelijk op onderzoek uit. Door zijn zoektocht klaart beetje bij beetje de mist in zijn geheugen op en worden de contouren van het vage verleden steeds duidelijker zichtbaar.
Juist doordat de mist beetje bij beetje wegtrekt krijg je als lezer met diverse plotwendingen te maken, wat een spanningsboog van nieuwsgierigheid creëert. Iets waar Corton duidelijk graag mee speelt, verschillende plotwendingen kunnen rouleren waardoor je pas op de laatste pagina’s weet welke plotwending de juiste is.
De spanningsboog in deze plot gedreven roman wordt nog eens extra op scherp gezet doordat Louis’ vader alzheimer heeft. Daar waar Louis’ herinneringen beetje bij beetje terugkomen verdwijnt zijn vader langzaam in de mist van de vergetelheid. Het is dan ook maar de vraag of het Louis lukt om de vragen waardoor hij uit de mist kan komen gesteld zijn voordat zijn vader volledig in de mist verdwijnt.
Extra mooi aan 'Mist' is dat de kaft van het boek, waar een gezicht in complementaire kleuren is verwerkt, op kunstzinnige wijze meedoet aan deze tegenstelling van het komen en gaan van herinneringen. Aan de ene kant heeft het gezicht veel weg van een glas, weliswaar zonder poot, waaruit champagne bubbels naar boven ploppen die gelijk staan aan herinneringen die naar boven komen. Aan de andere kant kan je de tekening interpreteren als een man met alzheimer van wie zijn herinneringen vervliegen als champagne bubbels die oplossen in de lucht als deze in het glas naar boven drijven. De samenvoeging in dit geheel is de kleur grijs, een mistige kleur, die niet letterlijk op de omslag aanwezig is, maar die je krijgt als je twee complementaire kleuren met elkaar mengt. De filmrol die aan één kant als oog dient registreert de beelden en slaat deze als herinneringen op in het geheugen. Een film is ook een aaneenschakeling van beelden die een verhaal vertellen. Alleen raken de beelden bij Louis’ vader aangetast door alzheimer waardoor deze steeds onscherper en onsamenhangender worden, terwijl Louis net zolang aan de montagetafel verschillende beelden aan elkaar blijft plakken tot de film - zijn herinnering - weer klopt.
Deze tegenstellingen vindt je ook paradoxaal terug in de tekst. In de eerste plaats natuurlijk de herinneringen die verdwijnen en die gezocht worden, maar ook in vorm van de verschillende settings. Vroegere vrienden die een tegenovergesteld leven leiden of zoals bijvoorbeeld met de regendruppels, die hoe dichter bij de ijzige waarheid, over gaan in hagel.
'Het is koud en donker en als de eerste druppels regen vallen schieten ze als natte kogels door de lucht.'
p. 23
Als de bubbels die door de champagne heen naar boven schieten, maar dan andersom, zo is de verhaallijn in deze setting ook geheel tegenovergesteld. Daar waar bepaalde herinneringen begraven worden, terwijl in de andere verhaallijn deze graag behouden willen worden. Daar waar herinneringen gezocht worden, willen ze in deze verhaallijn juist vergeten worden. Grote sterke handen waar je voor moet uitkijken tegenover zachte onzekere handen. Buitenmens en binnenmens. Graven om te verbergen, graven om te zoeken.
De betrouwbaarheid van herinneringen loopt als een rode draad door 'Mist'. Herinneringen kan je bewust of onbewust vergeten, maar kunnen door een gebeurtenis weer naar boven komen. Ze kunnen door de tijd heen veranderen, als onbetrouwbare ankertjes in je geheugen zitten of verdwijnen door bijvoorbeeld alzheimer of een andere vorm van dementie, de roes van alcohol of drugs, een black-out of een traumatische blokkade. Corton laat in 'Mist' zien dat je zonder herinneringen niets meer bent, ze geven je geen houvast meer wat grote onzekerheid met zich meebrengt. Dit zie je terug in het verhaal. Terwijl het met Louis steeds beter gaat naarmate hij meer herinneringen terugkrijgt, verliest zijn vader zijn krachtstatus naarmate zijn herinneringen hem steeds meer in de steek laten.
De sociale problematiek en dan met name de familiedynamiek rondom alcoholisme en alzheimer worden soms op een mooie poëtische en metaforische wijze beschreven. Het geeft niet alleen een uitgebreide kijk op verslaving, maar het laat ook zien wat het met een gezin doet als een van de gezinsleden alzheimer heeft. Wat mij het meest heeft geraakt is dat de vader van Louis door de alzheimer steeds meer de regie over zijn eigen leven kwijt raakt en de familie die, zo goed en kwaad als het gaat, zolang mogelijk voor hem blijven zorgen, maar eenmaal in het verzorgingshuis ook zij de regie over hem kwijt raken. Niks meer onverwachte bezoeken. Het verzorgingshuis bepaalt vanaf dat moment alles, gevangen in een leegte in een veel te kleine kamer.
Naast de dynamiek van alcoholisme en alzheimer komen ook de omgeving, sfeer, gevoelens, handelingen en andere personages met weinig woorden goed in beeld. Dat Corton een groot observeringsvermogen heeft zie je duidelijk terug in het verhaal. Bepaalde scenes zie je zo voor je, klaar om op het scherm gezet te worden. Sommige stukken zijn zo gedetailleerd geschreven dat ze heel realistisch overkomen. Dit zou terug te voeren kunnen zijn naar het feit dat er een aantal autobiografische elementen in het verhaal zitten. Zo heeft Corton zelf vroeger een innige relatie met drank gehad en had zijn vader alzheimer, maar met deze redenering zal Corton als schrijver zeker tekort gedaan worden. Al put hij uit eigen ervaringen, zonder de juiste schrijf- en observeringskwaliteiten had hij dit verhaal nooit op zo’n mooie en bijzondere wijze op papier kunnen zetten.
Corton heeft mij met zijn debuutroman 'Mist' dan ook aangenaam verrast. Alles is goed onderbouwd, er zijn geen losse draadjes. Daarentegen weer wel mooie metaforische en paradoxale zinnen en stukken. De schrijnende dynamiek van alzheimer en alcoholisme worden gedetailleerd weergegeven en voelen realistisch aan. 'Mist' laat zien dat zelfs een debuutroman met vijf sterren beloond kan worden. Wat dat betreft is de lat hoog gelegd voor een volgende roman die hopelijk gaat komen.
'"Dag pa!" Menno kijkt hem nog steeds niet aan. Het lijkt alsof hij ergens naar zoekt. Alsof hij een tijdreis door verschillende dimensies moet maken om uiteindelijk in het hier en nu terecht te komen. Maar hij is er nog niet; hij is duidelijk nog ergens waar hij Louis niet kan vinden.'
p. 204
In 'Mist' ontmoeten we Louis Koch, 56 jaar, gescheiden, vader, alleenwonend en alcoholist. We zijn aanwezig op de première van zijn eerste zelf geschreven en geregisseerde speelfilm. In zijn film heeft hij als plot een steeds terugkerende droom verwerkt die hem al vanaf zijn tienerjaren teistert. Een droom waarin een man tijdens een gierende storm een groot houten Jezusbeeld begraaft in een tuin. Doordat Louis vanaf zijn 16de al een flinke voorliefde voor drank heeft, zitten veel van zijn herinneringen opgesloten in de dichte mist van beneveling. Louis weet dan ook niet meer waar de oorsprong van de droom ligt en of het überhaupt op waarheid berust. Wanneer hij op de première wordt aangesproken door een als journaliste voordoende jonge vrouw die vraagt hoe hij aan het plot komt, omdat deze verdacht veel overeenkomsten vertoond met een moord die in de woonplaats waar Louis is opgegroeid heeft plaatsgevonden, gaat Louis uiteindelijk op onderzoek uit. Door zijn zoektocht klaart beetje bij beetje de mist in zijn geheugen op en worden de contouren van het vage verleden steeds duidelijker zichtbaar.
Juist doordat de mist beetje bij beetje wegtrekt krijg je als lezer met diverse plotwendingen te maken, wat een spanningsboog van nieuwsgierigheid creëert. Iets waar Corton duidelijk graag mee speelt, verschillende plotwendingen kunnen rouleren waardoor je pas op de laatste pagina’s weet welke plotwending de juiste is.
De spanningsboog in deze plot gedreven roman wordt nog eens extra op scherp gezet doordat Louis’ vader alzheimer heeft. Daar waar Louis’ herinneringen beetje bij beetje terugkomen verdwijnt zijn vader langzaam in de mist van de vergetelheid. Het is dan ook maar de vraag of het Louis lukt om de vragen waardoor hij uit de mist kan komen gesteld zijn voordat zijn vader volledig in de mist verdwijnt.
Extra mooi aan 'Mist' is dat de kaft van het boek, waar een gezicht in complementaire kleuren is verwerkt, op kunstzinnige wijze meedoet aan deze tegenstelling van het komen en gaan van herinneringen. Aan de ene kant heeft het gezicht veel weg van een glas, weliswaar zonder poot, waaruit champagne bubbels naar boven ploppen die gelijk staan aan herinneringen die naar boven komen. Aan de andere kant kan je de tekening interpreteren als een man met alzheimer van wie zijn herinneringen vervliegen als champagne bubbels die oplossen in de lucht als deze in het glas naar boven drijven. De samenvoeging in dit geheel is de kleur grijs, een mistige kleur, die niet letterlijk op de omslag aanwezig is, maar die je krijgt als je twee complementaire kleuren met elkaar mengt. De filmrol die aan één kant als oog dient registreert de beelden en slaat deze als herinneringen op in het geheugen. Een film is ook een aaneenschakeling van beelden die een verhaal vertellen. Alleen raken de beelden bij Louis’ vader aangetast door alzheimer waardoor deze steeds onscherper en onsamenhangender worden, terwijl Louis net zolang aan de montagetafel verschillende beelden aan elkaar blijft plakken tot de film - zijn herinnering - weer klopt.
Deze tegenstellingen vindt je ook paradoxaal terug in de tekst. In de eerste plaats natuurlijk de herinneringen die verdwijnen en die gezocht worden, maar ook in vorm van de verschillende settings. Vroegere vrienden die een tegenovergesteld leven leiden of zoals bijvoorbeeld met de regendruppels, die hoe dichter bij de ijzige waarheid, over gaan in hagel.
'Het is koud en donker en als de eerste druppels regen vallen schieten ze als natte kogels door de lucht.'
p. 23
Als de bubbels die door de champagne heen naar boven schieten, maar dan andersom, zo is de verhaallijn in deze setting ook geheel tegenovergesteld. Daar waar bepaalde herinneringen begraven worden, terwijl in de andere verhaallijn deze graag behouden willen worden. Daar waar herinneringen gezocht worden, willen ze in deze verhaallijn juist vergeten worden. Grote sterke handen waar je voor moet uitkijken tegenover zachte onzekere handen. Buitenmens en binnenmens. Graven om te verbergen, graven om te zoeken.
De betrouwbaarheid van herinneringen loopt als een rode draad door 'Mist'. Herinneringen kan je bewust of onbewust vergeten, maar kunnen door een gebeurtenis weer naar boven komen. Ze kunnen door de tijd heen veranderen, als onbetrouwbare ankertjes in je geheugen zitten of verdwijnen door bijvoorbeeld alzheimer of een andere vorm van dementie, de roes van alcohol of drugs, een black-out of een traumatische blokkade. Corton laat in 'Mist' zien dat je zonder herinneringen niets meer bent, ze geven je geen houvast meer wat grote onzekerheid met zich meebrengt. Dit zie je terug in het verhaal. Terwijl het met Louis steeds beter gaat naarmate hij meer herinneringen terugkrijgt, verliest zijn vader zijn krachtstatus naarmate zijn herinneringen hem steeds meer in de steek laten.
De sociale problematiek en dan met name de familiedynamiek rondom alcoholisme en alzheimer worden soms op een mooie poëtische en metaforische wijze beschreven. Het geeft niet alleen een uitgebreide kijk op verslaving, maar het laat ook zien wat het met een gezin doet als een van de gezinsleden alzheimer heeft. Wat mij het meest heeft geraakt is dat de vader van Louis door de alzheimer steeds meer de regie over zijn eigen leven kwijt raakt en de familie die, zo goed en kwaad als het gaat, zolang mogelijk voor hem blijven zorgen, maar eenmaal in het verzorgingshuis ook zij de regie over hem kwijt raken. Niks meer onverwachte bezoeken. Het verzorgingshuis bepaalt vanaf dat moment alles, gevangen in een leegte in een veel te kleine kamer.
Naast de dynamiek van alcoholisme en alzheimer komen ook de omgeving, sfeer, gevoelens, handelingen en andere personages met weinig woorden goed in beeld. Dat Corton een groot observeringsvermogen heeft zie je duidelijk terug in het verhaal. Bepaalde scenes zie je zo voor je, klaar om op het scherm gezet te worden. Sommige stukken zijn zo gedetailleerd geschreven dat ze heel realistisch overkomen. Dit zou terug te voeren kunnen zijn naar het feit dat er een aantal autobiografische elementen in het verhaal zitten. Zo heeft Corton zelf vroeger een innige relatie met drank gehad en had zijn vader alzheimer, maar met deze redenering zal Corton als schrijver zeker tekort gedaan worden. Al put hij uit eigen ervaringen, zonder de juiste schrijf- en observeringskwaliteiten had hij dit verhaal nooit op zo’n mooie en bijzondere wijze op papier kunnen zetten.
Corton heeft mij met zijn debuutroman 'Mist' dan ook aangenaam verrast. Alles is goed onderbouwd, er zijn geen losse draadjes. Daarentegen weer wel mooie metaforische en paradoxale zinnen en stukken. De schrijnende dynamiek van alzheimer en alcoholisme worden gedetailleerd weergegeven en voelen realistisch aan. 'Mist' laat zien dat zelfs een debuutroman met vijf sterren beloond kan worden. Wat dat betreft is de lat hoog gelegd voor een volgende roman die hopelijk gaat komen.
'"Dag pa!" Menno kijkt hem nog steeds niet aan. Het lijkt alsof hij ergens naar zoekt. Alsof hij een tijdreis door verschillende dimensies moet maken om uiteindelijk in het hier en nu terecht te komen. Maar hij is er nog niet; hij is duidelijk nog ergens waar hij Louis niet kan vinden.'
p. 204
2
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Cindy de Rijk
Gesponsord
Deze thriller trekt je razendsnel mee in een complot met onbetrouwbare staatslieden met hun eigen agenda's, internationale conflicten en hoogoplopende bedreigingen voor de samenleving.
