Trauma's en een wankel onderzoek

In de jaren 60 zag de jonge Sarah Dale van veraf hoe een jongetje uit een boot werd geduwd en niet meer boven water kwam. Twintig jaar later deed ze haar verhaal wanneer alle misstanden rondom Coram House, een weeshuis gerund door nonnen en priesters, bekend werden, maar er kon niet eens bewezen worden dat de jongen ooit heeft bestaan. Ze wordt niet geloofd.
Nu, in het heden, doet de in opspraak geraakte true crime schrijfster Alex onderzoek naar Coram House als ghostwriter van een boek. Ze is ervan overtuigd dat Sarah de waarheid sprak, maar hoe bewijst ze dat wanneer iedereen die ze spreekt ontkent en alle gebeurtenissen een halve eeuw eerder hebben plaatsgevonden? Wat wordt er nog meer verborgen gehouden over Coram House en waarom?
Het weeshuis is geschreven door Bailey Seybolt en vertaald door Yolande Ligterink.

Het klinkt als de perfecte insteek voor een meeslepend onderzoek waarbij elke steen wordt omgekeerd, maar helaas is de realiteit anders. Het verhaal kabbelt door ondanks de figuurlijke en letterlijke lijken die uit de kast worden getrokken en de vorderingen in het onderzoek zijn vaker tot toeval te rekenen dan echt gericht speurwerk. Eén personage lijkt zelfs alleen aan het verhaal te zijn toegevoegd om uiteindelijk het grote eureka-moment bij Alex te ontketenen met een toevallige opmerking.

“Het verhaal heeft iets van een boom. Elke keer als ik het antwoord op een vraag of nieuwe informatie vind, vertakt het verhaal zich met drie andere vragen en daarop nog eens met tien, en het wordt dunner en ongrijpbaarder naarmate het naar de zon toe groeit.”

Dit citaat uit het boek kan ook als meta worden opgevat. Alex heeft het hier over haar verhaal over de kinderen, maar het kan ook slaan op Het weeshuis zelf. Sommige grote vragen die worden opgeworpen blijven onbeantwoord. Zo duikt Alex vol in het verhaal van de jongen die wel of niet verdronk in het meer, maar de zaak rondom het meisje dat al dan niet uit een raam werd geduwd blijft onaangetast ondanks de recht tegenover elkaar staande ooggetuigenverklaringen.

Vanwege de aard van het verhaal, namelijk een schrijfster die een bijna onmogelijk onderzoek moet doen naar de waarheid van zo’n 50 jaar geleden, krijgen we zo goed als geen hoofdstukken die in die tijd afspelen. De lezer moet, begrijpelijk, net als Alex in het ongewisse blijven tot de ontknoping. Een zekere afstand blijft hierdoor echter bewaard met de gebeurtenissen van toen. Wel worden de vijf delen in het boek onderbroken door transcripties van de verhoringen van de slachtoffers in de jaren 80, wat een inkijk biedt op het leed dat hen is aangedaan.

Dat is een groot pluspunt: de manier waarop Seybolt de impact laat zien dat een trauma met zich meebrengt, ook nog zoveel jaar later. Het manifesteert zich op verschillende manieren bij mensen - er is geen 'standaard' uiting van trauma. Sommige mensen leren ermee om te gaan en gaan verder met hun leven, terwijl anderen blijven hangen in het verleden.

Het weeshuis stelt de nog altijd actuele misstanden aan de kaak van katholieke instellingen. Het is geen thriller die spanning oproept, maar biedt wel een inkijk op trauma en de impact daarvan. Helaas zijn de plot en de personages verder niet sterk genoeg om het verhaal te dragen. Als je het pakkende thema van trauma(verwerking) wegdenkt blijft er niet veel meer over dan een prettig weglezend verhaal met onaangebroken potentie.