Moord maakt altijd meer slachtoffers

Finn Jackman leeft al twintig jaar onder een andere naam in een ander land om te ontvluchten aan wat met haar toen 13-jarige zus is gebeurd: Drie vriendinnen gingen het bos in, slechts twee kwamen er weer uit – met het bloed van de derde aan hun handen. Finn draagt sindsdien een schuldgevoel met haar mee en probeert dat te bedwingen met alcohol. Dan wordt ze gevonden door een jonge journalist die nieuwe informatie beweert te hebben over de zaak en komen alle herinneringen weer naar boven drijven. Wat is er die noodlottige dag écht gebeurd en wie is er nu daadwerkelijk verantwoordelijk voor? De jonge meisjes met het mes, of de man die hen manipuleerde, misbruikte en misschien wel aanstuurde?
Alle kleine leugens is geschreven door Victoria Selman en vertaald door Karin Pijl.

Voor het verhaal begint is er een disclaimer te vinden waarin staat dat de zaak gebaseerd is op waargebeurde misdrijven, maar dat de personages en de gebeurtenissen in het boek geheel fictief zijn. Gaandeweg wordt duidelijk waarom deze disclaimer nodig is. Eén van de true crime-zaken wordt al in de achterflap genoemd – Charles Manson – maar ook de beruchte ‘Slenderman’-steekpartij is duidelijk een inspiratiebron geweest. Selman leunt wel erg zwaar op deze zaken en leent veel elementen voor haar eigen, fictieve werk. Afgezien van een goede plottwist in het midden van het verhaal voelt het boek daardoor weinig vernieuwend en origineel aan.

Wel goed neergezet is de introspectie van Finn en alles waar ze mee worstelt. Haar innerlijke wereld laat zien hoe makkelijk het is om aannames te doen, om de feiten onbewust te verdraaien door hoe dicht je bij iets of iemand staat. Hoofdstukken genaamd ‘Nu’ wisselen af met hoofdstukken genaamd ‘Ervoor’ met daarnaast hier en daar (online) krantenartikelen en de reacties daarop. Hierdoor zien we de gebeurtenissen van toen door Finns jonge ogen met de reflectie daarop in het heden.

Deze gebeurtenissen zijn schokkend, maar doordat het meeste met terugkijkende blik wordt verteld, wordt de schok afgezwakt. Het misdaadgedeelte blijft hierdoor onderbelicht; de motivaties en alles wat leidde tot het ene fatale moment in het bos blijven grotendeels vaag als Finn het niet rechtstreeks heeft gezien of gehoord. Als lezer hoef je niet altijd netjes alles antwoorden op een presenteerblaadje te krijgen, maar hier komt het het verhaal niet helemaal ten goede.

Vooral het einde had meer ruimte mogen krijgen om uitgewerkt te worden. Enkele laatste onthullingen daarin voelen ongeloofwaardig en onverdiend, alsof Selman een mooi strikje om het hele gebeuren wilde doen om het geheel netjes af te ronden. Het past niet helemaal bij de toon van de rest van het verhaal. Ook figuren zoals de Charles Manson-achtige Ryder Grady blijft oppervlakkig voor de lezer.

Door het gesnoep van cruciale elementen uit waargebeurde misdaad schuurt Selman tegen het voorspelbare aan – er zijn te grote gelijkenissen. Alle kleine leugens vindt vooral zijn sterkte in de personagestudie van Finn, die als familielid en buitenstaander zich zowel betrokken als afstandelijk voelt naar het hele gebeuren. Ze voelt te veel, maar weet te weinig. De plottwist in het midden is goed, maar de onthullingen later verliezen aan kracht door het onwaarschijnlijke en te gemaakte ervan.