Verbeeldingsrijke jeugdroman over moed en mentaal welzijn

De elfjarige Violet Sopjes heeft vijf schriften van Ingeborg gekregen om te vullen met ervaringen. Overdag op haar kamer met de gordijnen dicht maakt Violet er gedecideerd een ‘dagboek van ontmoetingen’ van. Aan haar muur hangt een lijst met namen van klasgenoten. Langzaam vormt zich in Violets hoofd het idee dat ze met ieder kind uit haar klas een keer wil spelen. Na afloop doet ze in haar schriften verslag van deze speelmiddagen. Een moedig idee, want zeg nu zelf: hoe leer je mensen nu beter kennen dan een-op-een tijd met ze door te brengen? Terwijl Violet speelafspraakjes regelt, worden de gebeurtenissen in De lijst van Violet Sopjes van David Vlietstra steeds vreemder. Uiteindelijk wordt de lijn tussen geloofwaardig en onwaarschijnlijk zo dun dat het verhaal op slimme wijze gelaagder in elkaar zit dan aanvankelijk wordt voorgespiegeld.

Vlietstra, werkzaam als leerkracht, weet de stem van de onzekere Violet zeer invoelend neer te zetten. Achter haar wilskrachtige masker (‘Ik houd er niet van om met z’n allen ergens van te houden’) schuilen haar angsten, onzekerheid en vermijdingsdrang. De doorschemerende gelaagdheid zet de voorafgaande gebeurtenissen direct in een ander licht. Terugblikkend verschijnen er vraagtekens bij Violets beschrijvingen als ze een ijsje eet met de knapste jongen uit de klas of een ogenschijnlijk normale middag doorbrengt met trampolinespringen. Hoe betrouwbaar is deze verteller werkelijk als ze op latere speelmiddagen getuige is van een blikseminslag, een schuur vol dodo’s of een ontvoering door aliens? Wat begint als een ambitieus, maar tegelijkertijd speels project om de eenzaamheid te verdrijven, wordt gaandeweg iets beladens en serieus. Zonder dat de toon te zwaar wordt, weet Vlietstra deze ommekeer heel geleidelijk en subtiel door de verhaallijn te weven. Het boek is opgedeeld in verschillende schriften en enkele aanvullende losse aantekeningen. Yoko Heiligers’ expressieve zwart-witte illustraties met opvallende groene kleurvlakken, vangen de sfeer van de verbeeldingsrijke avonturen die Violet opschrijft.

Geleidelijk vormen Violets ontmoetingen met klasgenoten haar woelige binnenwereld – en hoe deze zich ontwikkelt en verhoudt tot de buitenwereld. Centraal staan de afspraken met Ingeborg. Vlietstra verwoordt het niet, maar weet het thema mentaal welzijn op geraffineerde wijze krachtig te benadrukken. Bijvoorbeeld wanneer Violet vanuit kinderlijke overmoed tijdens een sessie bij Ingeborg verslag doet van haar middag met Xiomaera en de reddingsactie op een verlaten spoor:

‘Ingeborg was niet zo verbaasd als ik had gehoopt. Dat van die journalist van de krant leek weinig indruk op haar te maken. Ze keek even dromerig naar buiten en zei: “Je brengt me wel op een idee.” Het idee was: een rollenspel tussen mij en de journalist. En Ingeborg wilde natuurlijk de journalist spelen.’

Met deze inkijkjes in de cognitieve gedragstherapie en de kleine opdrachtjes waarmee Ingeborg Violet op pad stuurt, doelt het verhaal niet op een specifieke groep (jonge) lezers. Integendeel. In de kern draait De lijst van Violet Sopjes om herkenbare thema’s: het doorbreken van patronen, opbouwen van vriendschappen en je plek vinden in de wereld.

Deze recensie verscheen eerst op www.elineschrijfthier.nl