Trauma’s ontvlammen in diepzinnige coming-of-age roman over gemiste kansen

Het naamloze hoofdpersonage in Geen toekomst alstublieft van Mathijs Heuvel lijkt een normaal leven te leiden. Hij werkt in een bibliotheek, heeft een relatie met Merel en een handjevol vrienden. Toch wordt al vroeg in het boek duidelijk dat hij als twintiger nog altijd worstelt met onverwerkte trauma’s uit het verleden. Na de zoveelste ruzie met Merel dwaalt hij doelloos door de stad. Met in zijn achterhoofd het aanbod van vriend Constantijn om op kunstenaarsretraite te gaan in een Spaanse vallei, maakt hij de balans op. Zijn leven voelt zinloos, zijn baan nutteloos en de relatie met zijn vriendin bloedt langzaam dood. Spanje voelt als een perfecte, maar obscure vlucht: ‘een tweede zelfmoordpoging’, want Merel gunt hij ‘iemand met enige toekomst’, zijn ouders kunnen ‘eindelijk opgelucht ademhalen’ en in zijn hoofd ‘trekt de duisternis zich terug’.

Geen toekomst alstublieft is het romandebuut van Heuvel. Het boek wisselt twee verhaallijnen af. De eerste beslaat de jaren 1995 tot en met 2010 en bevat een rauw verslag van de woelige schoolperiodes van de naamloze hoofdpersoon die opgroeit in een klein dorp in de Liemers. De tweede volgt zijn ervaringen in Spanje waar hij intrigerende kunstenaars ontmoet, twijfelt aan zijn schrijverschap en onverwachts verbondenheid zoekt. Heuvel schrijft meeslepend en metaforisch. Met oog voor detail creëert hij gemakkelijk diepte in de vele (existentiële) observaties die het boek rijk is:

‘Bepaalde waarheden dienen verborgen te blijven, ten faveure van een zonnigere uitstraling. Dat had ik inmiddels geleerd. Eenmaal uitgesproken blijven deze dingen altijd bestaan en nemen ze een permanente plek in tussen de andere zorgen waar men dagelijks mee rondloopt.’

De diepgang die Heuvel via zijn personages opzoekt, raakt een donkerte die de lezer langzaam consumeert als een allesvernietigend vuur.

Herinneringen weven zich tot een coming-of-age verhaal dat de toekomst van de hoofdpersoon aanvankelijk optilt, maar uiteindelijk flink ontwricht. Pesten, groepsdruk, vervreemding, geborgenheid en een ingrijpend verlies geven het verhaal een melancholieke ondertoon. Waar hij in het verleden zijn eenzaamheid ontvluchtte via alcohol, drugs, (noodlottige) vriendschappen en onbereikbare liefdes, zoekt hij in het heden deze eenzaamheid als creatieve schepper juist op. Gevoelens van rouw, spijt en verlangen cirkelen rond en weerspiegelen de opzet die Heuvel voor zijn roman hanteert waarin heden en verleden elkaar ontmoeten. Hoewel de wisselingen niet altijd duidelijk lezen en de hoofdpersoon pijnlijk gevangen blijft in de vicieuze cirkel van zijn vastgelopen denkkader, weten excentrieke personages zoals Kapitein Julian en de intrigerende Rana het vuur binnenin de roman hoger op te laaien. Geen toekomst alstublieft is een herinnering aan gemiste kansen. Een roman die gaandeweg berusting vindt in het eigen onvermogen terwijl het depressie bespreekbaar, maar vooral invoelbaar maakt.

Deze recensie verscheen eerst op www.elineschrijfthier.nl